43 x 54 cm

olej/płótno, 43 x 54 cm, sygnowany l.d.: 'A. Wierusz-Kowalski', na odwrociu pieczęć wytwórcy materiałów malarskich oraz fragmenty nalepek na krośnie malarskim

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.


Około 1900 roku, w momencie szczytowym europejskiego modernizmu i, wkrótce, wybuchu pierwszych awangard, zmienia się dzieło artysty. Eliza Ptaszyńska, monografistka twórczości Wierusza-Kowalskiego odnotowuje, że artysta pracuje szybciej i nieco bardziej spontanicznie, sumarycznie przedstawia tło, stosuje impastowe rozwiązania fakturalne, posługuje się nerwowym duktem pędzla – jego malarstwo podlega osobliwie rozumianej syntezie. Prezentowany „Niedzielny poranek” Ptaszyńska opisuje wnikliwie, analizując jego przestrzenną konstrukcję: „(…) jadące drabiniastym wozem wiejskie dziewczyny wypełniają sobą niemal całe płótno. Siedzą na snopku słomy, w lekkim skosie w kierunku widza, wóz nie zmieścił się w kadrze. Drugi zaprzęg jedzie tuż za pierwszym, ale w kierunku do niego prostopadłym, śmiejący się woźnica z batem i jego towarzyszka zwróceni są wprost na widza. Tuż za nimi kolejny wóz, tym razem poruszający się po linii równoległej do poziomych krawędzi obrazu. Zmienność kierunków łączących się wężowym splocie nie wywołuje wrażenia dynamizmu, tylko chaosu i ciasnoty. Brakuje odczucia szerszej przestrzeni na płótnie. Ostatni zaprzęg wynurza się jakby z mgły, a skulone w sobie kobiety z dziećmi potęgują wrażenie nierzeczywistości. Doskonały rysunek, mistrzowskie zastosowanie skrótów perspektywicznych, znajomość anatomii ciała ludzkiego i zwierzęcego, umiejętność oddania klimatu przedstawienia, wierność rzeczywistości bez nadmiernego szafowania szczegółem, a przy tym kardynalny błąd w zastosowaniu perspektywy powietrznej. Ciasno za sobą postępujące zaprzęgi w tonalnym skontrastowaniu ze sobą barw wydają się być przeniesione do bliskich planów kompozycji z dalekiego tła. Zakryte lekką mgiełką szarości są delikatnie zatarte w kształtach i kolorach. Powinny znaleźć się na drugim, trzecim planie. Pejzaż i niebo nad nim zamieniły się w ‘Niedzielnym poranku’ w oliwkowo-ugrowe i jasnopopielate smugi i plany” (Eliza Ptaszyńska, Alfred Wierusz-Kowalski 1849-1915, Warszawa 2011, s. 160-161).

W opisie historyczki sztuki „Niedzielny poranek” staje się wręcz dziełem wczesno-awangardowym, a na pewno dojrzale modernistycznym. Fotograficzne kadrowanie sceny łączy się w prezentowanym dziele z wizyjnym klimatem. Postaci w tle przybierają formę korowodu niczym u Jacka Malczewskiego, skulone ekspresyjnie kobiety łączyć można z podobnymi u Wojciecha Weissa, a diagonalne rozwiązania kompozycyjne i spłaszczenie przestrzeni malarskiej przybliżają nas do myślenia o pracy w kategoriach wczesnego ekspresjonizmu. Nawet jeśli przytoczone powyżej konteksty wizualne wydają się dysonansowe, to dobrze budują kontekst dla późnego oeuvre Wierusza, który, jak uważa Ptaszyńska, był „wyrazicielem ducha swojego czasu”.
Swoją edukację artystyczną rozpoczął w warszawskiej Klasie Rysunkowej, gdzie uczył od 1865 się pod kierunkiem Rafała Hadziewicza, Aleksandra Kamińskiego i Wojciecha Gersona. Studia kontynuował w akademii w Dreźnie, dokąd wyjechał w 1871 oraz w Pradze – w 1872 18. X. 1873 zapisał się do Akademii Monachijskiej (Malschule) i studiował pod kierunkiem Aleksandra Wagnera, a w roku 1874 przeniósł się do pracowni Józefa Brandta. Powodzenie jakie w krótkim czasie zdobył na rynku sztuki spowodowało, że osiadł w Monachium na stałe. Wystawiał w Glaspalast, gdzie na wystawach międzynarodowych w 1883 zdobył medal drugiej, a w 1892 pierwszej klasy. Był aktywnym uczestnikiem życia polskiej społeczności artystycznej przebywającej w Monachium, m. in. wraz z Józefem Brandtem i Władysławem Czachórskim przewodniczył towarzystwu wspólnej pomocy dla popierania młodych artystów powołanego przez środowisko polskie w 1894 W 1890 otrzymał tytuł honorowego członka Akademii Monachijskiej. Monachium opuszczał rzadko – poza wyjazdami w rodzime strony (ok. 1897 kupił majątek Mikorzyn koło Konina, w którym przebywał, gdy przyjeżdżał do kraju); w 1903 zwiedził północną Afrykę w poszukiwaniu nowych motywów dla swojego malarstwa. Brał udział w licznych wystawach międzynarodowych, przede wszystkim w Monachium, Berlinie i Wiedniu, gdzie w 1894 zdobył złoty medal. Swoje prace prezentował także na wystawach krajowych w TZSP w Warszawie, gdzie zorganizowano wystawy indywidualne artysty w 1892 i 1908 oraz w TPSP w Krakowie w latach 1893, 1895- 96 i 1898 – 1900, a także w Salonie Aleksandra Krywulta. Dokonania artystyczne malarza zostały spopularyzowane przez ilustrowane czasopisma zamieszczające drzeworytnicze reprodukcje rysunków i obrazów – pojawiały się one od 1894 głównie w Kłosach, Tygodniku ilustrowanym i wielu pismach zagranicznych. Twórczość malarza zdominowana była przez sceny rodzajowe z życia polskiej wsi, dworków polskich oraz małych miasteczek. Najczęstszym motywem tych obrazów był koń nierozłącznie związany z człowiekiem, przedstawiany w wiejskim krajobrazie, najczęściej zimowym. Największą popularnością wśród publiczności i handlarzy obrazów cieszyły się kompozycje z motywem wilka, przedstawianego w nocnym, zimowym pejzażu, bądź watach napadających na konie i podróżnych w saniach, powtarzane w różnych wariantach i formatach. Częste w dorobku artystycznym Wierusza Kowalskiego są także sceny myśliwskie. Obrazy malarza znajdują się m. in. w Nowej Pinakotece w Monachium, w muzeach w Dreźnie, Królewcu, Antwerpii, Berlinie i w Stanach Zjednoczonych.

Description:
"Sunday morning", circa 1900
oil/canvas, 43 x 54 cm; signed lower left: 'A. Wierusz-Kowalski', on the reverse stamp of manufacturer and fragments of labels on the stretcher,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.

olej/płótno

sygnowany l.d.: 'A. Wierusz-Kowalski'