5
Jan Matejko | Szkic do postaci Enrico Caetaniego do obrazu "Kazanie Skargi", 1862-64
Estymacja:
20,000 zł - 30,000 zł
Sprzedane
42,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. Prace na Papierze
Artysta
Jan Matejko (1838 - 1893)
Wymiary
12 x 9,5 cm (arkusz)
Kategoria
Opis
ołówek/papier, 12 x 9,5 cm (arkusz), sygnowany monogramem wiązanym p.d.: 'JM'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Znakomitą część twórczego dorobku Jana Matejki stanowią rysunki stworzone ołówkiem. Szkicowe studia pozwalają na poznanie drogi wiodącej mistrza od koncepcji obrazu do jego realizacji i jednocześnie ukazują geniusz Matejki – rysownika. Warto zauważyć, że malarstwo olejne krakowskiego malarza jest pod względem technicznym bardzo wyważone i przemyślane. W pracach rysunkowych z kolei autor pozwolił sobie na większą swobodę, ekspresję kreski, będące znakiem malarskiego geniuszu artysty. Oprócz ruchu i zmysłowości zawartej w rysunkach Matejko równocześnie potrafił z niespotykaną precyzją oddać proporcje, światłocień czy wolumen malowanych przedmiotów i postaci. Artysta doprowadził do perfekcji opracowanie właściwości haptycznych szkicowanych obiektów, co w czarno-białej sztuce rysunku świadczy o doprowadzeniu tego medium do mistrzostwa. Oczywiście poznanie rysunków i dzieł szkicowych daje możliwość głębszego poznania i wniknięcia w istotę twórczości Matejki. Za pośrednictwem rysunków możliwe jest wyjaśnienie różnorodnych problemów formalnych i tematycznych olejnych obrazów mistrza. O rysunkowej pasji Jana Matejki najlepiej świadczy „Skarbczyk” bądź „Słownik”, czyli teka różnorodnych rysunków, które artysta pieczołowicie przechowywał i powiększał przez blisko pięćdziesiąt lat. Mistrz malarstwa historycznego czerpał z nich niejednokrotnie wzory do odtwarzania realiów historycznych w realizacjach olejnych. Niekiedy po wielu latach wysnuwał inspirację do nowego obrazu na podstawie rysunków ze „Skarbczyka”. W kameralnej formie prezentowanego portretu Matejko dokonał zapisu ekspresji wywiedzionej z ducha historii, która z pełną mocą wypowiadała się w jego dużych olejnych płótnach.
Prezentowana w katalogu praca jest ołówkowym szkicem do obrazu „Kazanie Skargi”, dzieła malowanego w latach 1862-64. „Kazanie Skargi” należy do najbardziej znanych i najwybitniejszych dzieł Jana Matejki. Dziedzina historii sztuki niejednokrotnie wskazywała na ogromne znaczenie dzieła tak w twórczości artysty, jak i w dziejach polskiego malarstwa. Obrazem „Kazanie Skargi” malarz wkroczył w dojrzały okres swej artystycznej działalności, w której mierzył się nie tylko z walorami plastycznymi, lecz także historiozoficznymi. Obraz ten niezaprzeczalnie wpisuje się w nurt historyzmu, silnie rozwijającego się w malarstwie europejskim drugiej połowy dziewiętnastego wieku; zjawisko to bardzo mocno rezonowało wraz ze wzrostem kształtowania się w epoce malarza pojęcia świadomości narodowej. Wobec uwarunkowań historycznych i społecznych malarstwo to zyskało różnorodne funkcje, a najważniejszymi z nich były te ideologiczne i dydaktyczne. Jan Matejko stworzył szkice i kompozycję malarską tuż po klęsce powstania styczniowego, a okoliczności te znane ówczesnemu odbiorcy podbijały wartość przekazu dzieła. Na prezentowanym w ofercie szkicu przedstawiony został włoski kardynał, legat papieski Enrico Caetani, stanowiący w kompozycji symboliczną reprezentację stanu duchownego, który, pomimo napiętej ówczesnej sytuacji politycznej, nie podejmował działań wspierających autonomię kraju. Poszukując w szkicu najodpowiedniejszego wyrazu dla postaci, artysta posłużył się ekspresyjnie kształtowaną linią, ujmując postać kardynała w niejako binarny sposób – kumulacja linii budujących emocjonalny wyraz postaci odcina się od zaledwie konturowego zarysu szat postaci. Praca stanowi świetny przykład Matejkowskiego rysunku i jego ekspresyjnych walorów, które znalazły uznanie w oczach „młodopolskich” uczniów twórcy: choćby Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera czy Wojciecha Weissa.
„Kazanie Skargi” jest pierwszym w twórczości Matejki przykładem rozwijanej potem konsekwentnie wizji historiozoficznej; jest dziełem, które inauguruje ów historiozoficzny zamysł malarstwa Matejki oraz metody kodowania tego rodzaju przesłania. Jak analizuje Magdalena Wróblewska: „W ‘Kazaniu Skargi’ krzyżują się dwa spojrzenia na przeszłość. Jedno jest obiektywizujące i polega na mierzeniu wydarzeń historycznych według współczesnych kryteriów i ideałów. Malarz próbował w swej twórczości dać odpowiedzi na palące pytania współczesności i z tej perspektywy patrzył na historię, dokonując w niej selekcji i przesunięć. Drugie spojrzenie nacechowane jest natomiast dążeniem do przeniknięcia dawnych epok, spojrzenia na nie ich własnymi oczami. O ile pierwsze podejście skłaniało do uogólniającej, syntetyzującej idealizacji, to drugie owocowało pedanterią w tropieniu realiów i szczegółów historycznych. Wymagało to od malarza trudnego kompromisu między uniwersalnym charakterem i wymową dzieła, a szczególnością konkretnego wydarzenia i jego realiów. Pojawiał się tu konflikt obowiązujących konwencji z wiedzą historyczną, a z czasem coraz większe znaczenie przypisywano tej drugiej. W przypadku obrazu Matejki zachowana jest idealna równowaga między uogólniającą wizją a detalem historycznym” (Magdalena Wróblewska, grudzień 2009, źródło: culture.pl).
Zawarcie w ofercie aukcji ołówkowego szkicu postaci kardynała do obrazu „Kazanie Skargi” to jednostkowa sytuacja, gdy do prywatnej kolekcji może trafić obiekt, który jest nierozerwalnie związany z jednym z najważniejszych dzieł polskiego malarstwa. Samo ujęcie postaci zostało w ostatecznej, olejnej kompozycji powtórzone niemalże jednorodnie, co sprawia, iż szkic ten jest w swojej warstwie metaforycznej nader ściśle połączony z docelową realizacją. Kompozycja olejna odniosła ostatecznie ogromny sukces na ówczesnej arenie sztuki europejskiej, zdobywając złoty medal na wystawie w Paryżu; płótno zostało zakupione przez hrabiego Potockiego. „Kazanie Skargi” było pierwszym z serii wielkoformatowych płócien należących do nieformalnego cyklu, analizującego i interpretującego polską historię. Ponadto sukces dzieła i łącząca się z nim gratyfikacja finansowa miały znaczący wpływ na życie prywatne Matejki – w 1864 roku po sprzedaży „Kazania Skargi” mógł pozwolić sobie na małżeństwo z Teodorą.
W latach 1852- 1858 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u W. K. Stattlera i W. Łuszczkiewicza. Naukę kontynuował w Monachium w latach 1859- 1860 u H. Anschütza oraz w Akademii w Wiedniu u C. Rubena (1860r.). Od 1873 był dyrektorem SSP w Krakowie, a w 1887 został docentem h.c. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. złoty medal w Paryżu w 1865 i złoty medal I klasy na Wystawie Światowej w Wiedniu w 1867 Odbył wiele podróży, m.in. do Paryża, Wiednia, Turcji, Węgier i Włoch. Od połowy lat 50-tych tworzył głównie obrazy z dziejów ojczystych, poprzedzone wnikliwymi studiami historycznymi i zabytkoznawczymi. Jego obrazy to w większości ogromnych rozmiarów kompozycje o wielkiej sile wyrazu, które cechuje połączenie realistycznej obserwacji i dokumentalnej ścisłości szczegółów z dynamicznymi układami kompozycyjnymi całości obrazu. Jego obrazy przesycone głębokim patriotyzmem, ukazały polskiemu społeczeństwu wizje przeszłości i odegrały dużą rolę w umocnieniu świadomości narodowej. Matejko wykonał jedno z największych dzieł polskiego malarstwa monumentalnego- polichromię w Kościele Mariackim w Krakowie oraz cykl rysunków "Poczet królów i książąt polskich".
Description:
A sketch for the figure of Enrico Caetani for a painting "Kazanie Skargi", 1862-64
pencil/paper, 12 x 9.5 cm (sheet); signed lower right: 'JM',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Znakomitą część twórczego dorobku Jana Matejki stanowią rysunki stworzone ołówkiem. Szkicowe studia pozwalają na poznanie drogi wiodącej mistrza od koncepcji obrazu do jego realizacji i jednocześnie ukazują geniusz Matejki – rysownika. Warto zauważyć, że malarstwo olejne krakowskiego malarza jest pod względem technicznym bardzo wyważone i przemyślane. W pracach rysunkowych z kolei autor pozwolił sobie na większą swobodę, ekspresję kreski, będące znakiem malarskiego geniuszu artysty. Oprócz ruchu i zmysłowości zawartej w rysunkach Matejko równocześnie potrafił z niespotykaną precyzją oddać proporcje, światłocień czy wolumen malowanych przedmiotów i postaci. Artysta doprowadził do perfekcji opracowanie właściwości haptycznych szkicowanych obiektów, co w czarno-białej sztuce rysunku świadczy o doprowadzeniu tego medium do mistrzostwa. Oczywiście poznanie rysunków i dzieł szkicowych daje możliwość głębszego poznania i wniknięcia w istotę twórczości Matejki. Za pośrednictwem rysunków możliwe jest wyjaśnienie różnorodnych problemów formalnych i tematycznych olejnych obrazów mistrza. O rysunkowej pasji Jana Matejki najlepiej świadczy „Skarbczyk” bądź „Słownik”, czyli teka różnorodnych rysunków, które artysta pieczołowicie przechowywał i powiększał przez blisko pięćdziesiąt lat. Mistrz malarstwa historycznego czerpał z nich niejednokrotnie wzory do odtwarzania realiów historycznych w realizacjach olejnych. Niekiedy po wielu latach wysnuwał inspirację do nowego obrazu na podstawie rysunków ze „Skarbczyka”. W kameralnej formie prezentowanego portretu Matejko dokonał zapisu ekspresji wywiedzionej z ducha historii, która z pełną mocą wypowiadała się w jego dużych olejnych płótnach.
Prezentowana w katalogu praca jest ołówkowym szkicem do obrazu „Kazanie Skargi”, dzieła malowanego w latach 1862-64. „Kazanie Skargi” należy do najbardziej znanych i najwybitniejszych dzieł Jana Matejki. Dziedzina historii sztuki niejednokrotnie wskazywała na ogromne znaczenie dzieła tak w twórczości artysty, jak i w dziejach polskiego malarstwa. Obrazem „Kazanie Skargi” malarz wkroczył w dojrzały okres swej artystycznej działalności, w której mierzył się nie tylko z walorami plastycznymi, lecz także historiozoficznymi. Obraz ten niezaprzeczalnie wpisuje się w nurt historyzmu, silnie rozwijającego się w malarstwie europejskim drugiej połowy dziewiętnastego wieku; zjawisko to bardzo mocno rezonowało wraz ze wzrostem kształtowania się w epoce malarza pojęcia świadomości narodowej. Wobec uwarunkowań historycznych i społecznych malarstwo to zyskało różnorodne funkcje, a najważniejszymi z nich były te ideologiczne i dydaktyczne. Jan Matejko stworzył szkice i kompozycję malarską tuż po klęsce powstania styczniowego, a okoliczności te znane ówczesnemu odbiorcy podbijały wartość przekazu dzieła. Na prezentowanym w ofercie szkicu przedstawiony został włoski kardynał, legat papieski Enrico Caetani, stanowiący w kompozycji symboliczną reprezentację stanu duchownego, który, pomimo napiętej ówczesnej sytuacji politycznej, nie podejmował działań wspierających autonomię kraju. Poszukując w szkicu najodpowiedniejszego wyrazu dla postaci, artysta posłużył się ekspresyjnie kształtowaną linią, ujmując postać kardynała w niejako binarny sposób – kumulacja linii budujących emocjonalny wyraz postaci odcina się od zaledwie konturowego zarysu szat postaci. Praca stanowi świetny przykład Matejkowskiego rysunku i jego ekspresyjnych walorów, które znalazły uznanie w oczach „młodopolskich” uczniów twórcy: choćby Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera czy Wojciecha Weissa.
„Kazanie Skargi” jest pierwszym w twórczości Matejki przykładem rozwijanej potem konsekwentnie wizji historiozoficznej; jest dziełem, które inauguruje ów historiozoficzny zamysł malarstwa Matejki oraz metody kodowania tego rodzaju przesłania. Jak analizuje Magdalena Wróblewska: „W ‘Kazaniu Skargi’ krzyżują się dwa spojrzenia na przeszłość. Jedno jest obiektywizujące i polega na mierzeniu wydarzeń historycznych według współczesnych kryteriów i ideałów. Malarz próbował w swej twórczości dać odpowiedzi na palące pytania współczesności i z tej perspektywy patrzył na historię, dokonując w niej selekcji i przesunięć. Drugie spojrzenie nacechowane jest natomiast dążeniem do przeniknięcia dawnych epok, spojrzenia na nie ich własnymi oczami. O ile pierwsze podejście skłaniało do uogólniającej, syntetyzującej idealizacji, to drugie owocowało pedanterią w tropieniu realiów i szczegółów historycznych. Wymagało to od malarza trudnego kompromisu między uniwersalnym charakterem i wymową dzieła, a szczególnością konkretnego wydarzenia i jego realiów. Pojawiał się tu konflikt obowiązujących konwencji z wiedzą historyczną, a z czasem coraz większe znaczenie przypisywano tej drugiej. W przypadku obrazu Matejki zachowana jest idealna równowaga między uogólniającą wizją a detalem historycznym” (Magdalena Wróblewska, grudzień 2009, źródło: culture.pl).
Zawarcie w ofercie aukcji ołówkowego szkicu postaci kardynała do obrazu „Kazanie Skargi” to jednostkowa sytuacja, gdy do prywatnej kolekcji może trafić obiekt, który jest nierozerwalnie związany z jednym z najważniejszych dzieł polskiego malarstwa. Samo ujęcie postaci zostało w ostatecznej, olejnej kompozycji powtórzone niemalże jednorodnie, co sprawia, iż szkic ten jest w swojej warstwie metaforycznej nader ściśle połączony z docelową realizacją. Kompozycja olejna odniosła ostatecznie ogromny sukces na ówczesnej arenie sztuki europejskiej, zdobywając złoty medal na wystawie w Paryżu; płótno zostało zakupione przez hrabiego Potockiego. „Kazanie Skargi” było pierwszym z serii wielkoformatowych płócien należących do nieformalnego cyklu, analizującego i interpretującego polską historię. Ponadto sukces dzieła i łącząca się z nim gratyfikacja finansowa miały znaczący wpływ na życie prywatne Matejki – w 1864 roku po sprzedaży „Kazania Skargi” mógł pozwolić sobie na małżeństwo z Teodorą.
W latach 1852- 1858 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u W. K. Stattlera i W. Łuszczkiewicza. Naukę kontynuował w Monachium w latach 1859- 1860 u H. Anschütza oraz w Akademii w Wiedniu u C. Rubena (1860r.). Od 1873 był dyrektorem SSP w Krakowie, a w 1887 został docentem h.c. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. złoty medal w Paryżu w 1865 i złoty medal I klasy na Wystawie Światowej w Wiedniu w 1867 Odbył wiele podróży, m.in. do Paryża, Wiednia, Turcji, Węgier i Włoch. Od połowy lat 50-tych tworzył głównie obrazy z dziejów ojczystych, poprzedzone wnikliwymi studiami historycznymi i zabytkoznawczymi. Jego obrazy to w większości ogromnych rozmiarów kompozycje o wielkiej sile wyrazu, które cechuje połączenie realistycznej obserwacji i dokumentalnej ścisłości szczegółów z dynamicznymi układami kompozycyjnymi całości obrazu. Jego obrazy przesycone głębokim patriotyzmem, ukazały polskiemu społeczeństwu wizje przeszłości i odegrały dużą rolę w umocnieniu świadomości narodowej. Matejko wykonał jedno z największych dzieł polskiego malarstwa monumentalnego- polichromię w Kościele Mariackim w Krakowie oraz cykl rysunków "Poczet królów i książąt polskich".
Description:
A sketch for the figure of Enrico Caetani for a painting "Kazanie Skargi", 1862-64
pencil/paper, 12 x 9.5 cm (sheet); signed lower right: 'JM',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Technika
ołówek/papier
Sygnatura
sygnowany monogramem wiązanym p.d.: 'JM'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska
