5
Jacek Malczewski | Ellenai, 1911
Estymacja:
200,000 zł - 300,000 zł
Sprzedane
190,000 zł
Aukcja na żywo
Art Outlet. Sztuka Dawna
Artysta
Jacek Malczewski (1854 - 1929)
Wymiary
53 x 38 cm
Kategoria
Opis
olej/tektura, 53 x 38 cm, sygnowany i datowany p.d.: 'J. Malczewski | 1911', na odwrociu papierowa nalepka z 1928 roku z opisem obrazu
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Prezentowany w katalogu obraz jest portretem kobiety w typie „Malczewskiej” Ellenai, postaci wielokrotnie trawestowanej przez artystę; postaci, która swe źródło posiada w poemacie Juliusza Słowackiego z 1837 „Anhelli” będącym pesymistyczną prognozą przyszłości polskiej emigracji i jej walki o niepodległość Polski. Głównym wątkiem utworu i motywem, który tak mocno wpłynął na wyobraźnię malarza, jest wędrówka tytułowego bohatera wraz z szamanem po krainie Sybiru, miejscu fizycznej i duchowej męki polskich zesłańców walczących o niepodległość Polski. Owa wizja krainy „białego piekła” została zarysowana w prezentowanym w katalogu dziele na drugim planie w partii symbolicznego pejzażu. W romantycznym poemacie bohaterowie przemierzają sybirską krainę, a ich podróż w zamyśle wieszcza narodowego miała nawiązywać do dantejskiej podróży po kręgach piekielnych. Towarzyszką wygnania Anhellego jest Ellenai, również zesłana na Sybir zbrodniarka pokutująca za grzechy, która podczas niewoli doświadcza wewnętrznej przemiany. Siostrzana miłość, jaką darzy Anhellego, ma zbawienny wpływ na ich oboje. Gdy Ellenai umiera, jej ciało unosi na swych łabędzich skrzydłach Eloe, anioł o duszy i wyglądzie kobiety, strzegący syberyjskich wygnańców. Postaci Anhellego, Ellenai i Eloe artysta interpretował i komponował w różnorodny sposób, od monumentalnych dzieł nasyconych dramatyzmem i złożoną symboliką po kameralne studia eksponujące emocjonalny stosunek Malczewskiego do Polski i romantyzmu. Dlaczego Malczewski w znacznej części swojej twórczości myślał i malował Słowackim?
Jacek Malczewski od najmłodszych lat przesiąknięty był duchem patriotyzmu; jego dom rodzinny przepojony był kultem polskich wieszczów romantycznych i polskiej historii. Pośród autorów, których darzono największą estymą, był Juliusz Słowacki. Już w okresie młodzieńczym artysta ilustrował „Lilię Wenedę” i „Mazepę”. W 1876 Malczewski znużony konserwatywną atmosferą krakowskiej uczelni artystycznej i dogmatem malarstwa historycznego Jana Matejki udał się na studia do Francji; tam młody malarz próbował samostanowić o swoim profilu twórczym. Paradoksalnie Malczewski nie zachłysnął się atmosferą ówczesnego Paryża, pełnego nowych prądów artystycznych, a raczej zwrócił się w stronę Polski. Poczuwszy niczym emigrant z początków wieku, sięgał często do poematu „Anhelli”. Tym wyborem Malczewski nie tylko zdeterminował podwaliny swojej tradycji malarskiej, ale także wyprzedził trend późniejszego malarstwa modernistycznego, dla którego po 1890 romantyzm stanie się ważnym punktem odniesienia. Motywy zaczerpnięte z „Anhellego” stały się punktem do wyjścia do całej serii obrazów; nie były one jednak wiernym oddaniem treści, a raczej indywidualną wizją kontaminacji historii, patosu i klasycyzującej ikonografii. Konstanty Górski, malarz, nazywał nawet Malczewskiego „synem Słowackiego”. Jak ocenia współczesna monografistka Jacka Malczewskiego: „widział [Malczewski] w poecie, co charakterystyczne dla pozytywistycznej recepcji, rozdzielenie autora genialnych poezji, służących narodowi i destrukcyjną egoistyczną osobowość” (Dorota Kudelska, Malczewski. Obrazy i słowa, Warszawa 2012, s. 60).
Niewyczerpanym źródłem inspiracji płynącej ze Słowackiego stała się dla malarza postać Ellenai. Pierwszą redakcją tematu z tego cyklu przedstawień był monumentalny obraz „Śmierć Ellenai” z 1883 (Muzeum Narodowe w Krakowie). Po sukcesie wystawienniczym i rozgłosie tego dzieła, które poruszyło publiczność i opinię publiczną tematy „anhelliczne” zamilkły w twórczości artysty, by odrodzić się po wydarzeniach rewolucji rosyjskiej i modernizującego zrywu 1905, w latach 1906-1910. Z tego szczytowego okresu „malowania Słowackim” pochodzi prezentowana w katalogu „Ellenai”. Ta literacka postać stała się dla artysty niewyczerpanym źródłem natchnienia; przedstawiał ją na płótnach zarówno w ujęciu symbolicznym, jak i na tych uderzających radykalnym realizmem. Ellenai Malczewskiego to złotowłosa, niewinna i oczyszczona z grzechów wygnanka, której śmierć pogrąża w elegijnym nastroju, a także, jak widzimy to na obrazie katalogowym, pogrążona w zadumie, lecz silna, piękna, identyfikująca się z bracią zesłańczą kobieta okryta sybirskim szynelem i w jakuckiej czapie. Owa Ellenai w szynelu i irkuckiej czapce to symboliczny wywód na temat ówczesnej polskiej sytuacji historyczno-politycznej; jak opiniuje Dorota Kudelska, szynel chroni noszącego przed kpiną i ironią, a czapka przypomina, iż niewola trwa.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
Ellenai, 1911
oil/paperboard, 53 x 38 cm; signed and dated lower right: 'J. Malczewski | 1911', on the reverse a paper sticker from 1928 with a description of the picture,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Prezentowany w katalogu obraz jest portretem kobiety w typie „Malczewskiej” Ellenai, postaci wielokrotnie trawestowanej przez artystę; postaci, która swe źródło posiada w poemacie Juliusza Słowackiego z 1837 „Anhelli” będącym pesymistyczną prognozą przyszłości polskiej emigracji i jej walki o niepodległość Polski. Głównym wątkiem utworu i motywem, który tak mocno wpłynął na wyobraźnię malarza, jest wędrówka tytułowego bohatera wraz z szamanem po krainie Sybiru, miejscu fizycznej i duchowej męki polskich zesłańców walczących o niepodległość Polski. Owa wizja krainy „białego piekła” została zarysowana w prezentowanym w katalogu dziele na drugim planie w partii symbolicznego pejzażu. W romantycznym poemacie bohaterowie przemierzają sybirską krainę, a ich podróż w zamyśle wieszcza narodowego miała nawiązywać do dantejskiej podróży po kręgach piekielnych. Towarzyszką wygnania Anhellego jest Ellenai, również zesłana na Sybir zbrodniarka pokutująca za grzechy, która podczas niewoli doświadcza wewnętrznej przemiany. Siostrzana miłość, jaką darzy Anhellego, ma zbawienny wpływ na ich oboje. Gdy Ellenai umiera, jej ciało unosi na swych łabędzich skrzydłach Eloe, anioł o duszy i wyglądzie kobiety, strzegący syberyjskich wygnańców. Postaci Anhellego, Ellenai i Eloe artysta interpretował i komponował w różnorodny sposób, od monumentalnych dzieł nasyconych dramatyzmem i złożoną symboliką po kameralne studia eksponujące emocjonalny stosunek Malczewskiego do Polski i romantyzmu. Dlaczego Malczewski w znacznej części swojej twórczości myślał i malował Słowackim?
Jacek Malczewski od najmłodszych lat przesiąknięty był duchem patriotyzmu; jego dom rodzinny przepojony był kultem polskich wieszczów romantycznych i polskiej historii. Pośród autorów, których darzono największą estymą, był Juliusz Słowacki. Już w okresie młodzieńczym artysta ilustrował „Lilię Wenedę” i „Mazepę”. W 1876 Malczewski znużony konserwatywną atmosferą krakowskiej uczelni artystycznej i dogmatem malarstwa historycznego Jana Matejki udał się na studia do Francji; tam młody malarz próbował samostanowić o swoim profilu twórczym. Paradoksalnie Malczewski nie zachłysnął się atmosferą ówczesnego Paryża, pełnego nowych prądów artystycznych, a raczej zwrócił się w stronę Polski. Poczuwszy niczym emigrant z początków wieku, sięgał często do poematu „Anhelli”. Tym wyborem Malczewski nie tylko zdeterminował podwaliny swojej tradycji malarskiej, ale także wyprzedził trend późniejszego malarstwa modernistycznego, dla którego po 1890 romantyzm stanie się ważnym punktem odniesienia. Motywy zaczerpnięte z „Anhellego” stały się punktem do wyjścia do całej serii obrazów; nie były one jednak wiernym oddaniem treści, a raczej indywidualną wizją kontaminacji historii, patosu i klasycyzującej ikonografii. Konstanty Górski, malarz, nazywał nawet Malczewskiego „synem Słowackiego”. Jak ocenia współczesna monografistka Jacka Malczewskiego: „widział [Malczewski] w poecie, co charakterystyczne dla pozytywistycznej recepcji, rozdzielenie autora genialnych poezji, służących narodowi i destrukcyjną egoistyczną osobowość” (Dorota Kudelska, Malczewski. Obrazy i słowa, Warszawa 2012, s. 60).
Niewyczerpanym źródłem inspiracji płynącej ze Słowackiego stała się dla malarza postać Ellenai. Pierwszą redakcją tematu z tego cyklu przedstawień był monumentalny obraz „Śmierć Ellenai” z 1883 (Muzeum Narodowe w Krakowie). Po sukcesie wystawienniczym i rozgłosie tego dzieła, które poruszyło publiczność i opinię publiczną tematy „anhelliczne” zamilkły w twórczości artysty, by odrodzić się po wydarzeniach rewolucji rosyjskiej i modernizującego zrywu 1905, w latach 1906-1910. Z tego szczytowego okresu „malowania Słowackim” pochodzi prezentowana w katalogu „Ellenai”. Ta literacka postać stała się dla artysty niewyczerpanym źródłem natchnienia; przedstawiał ją na płótnach zarówno w ujęciu symbolicznym, jak i na tych uderzających radykalnym realizmem. Ellenai Malczewskiego to złotowłosa, niewinna i oczyszczona z grzechów wygnanka, której śmierć pogrąża w elegijnym nastroju, a także, jak widzimy to na obrazie katalogowym, pogrążona w zadumie, lecz silna, piękna, identyfikująca się z bracią zesłańczą kobieta okryta sybirskim szynelem i w jakuckiej czapie. Owa Ellenai w szynelu i irkuckiej czapce to symboliczny wywód na temat ówczesnej polskiej sytuacji historyczno-politycznej; jak opiniuje Dorota Kudelska, szynel chroni noszącego przed kpiną i ironią, a czapka przypomina, iż niewola trwa.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
Ellenai, 1911
oil/paperboard, 53 x 38 cm; signed and dated lower right: 'J. Malczewski | 1911', on the reverse a paper sticker from 1928 with a description of the picture,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Technika
olej/tektura
Sygnatura
sygnowany i datowany p.d.: 'J. Malczewski | 1911'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska
