Powrót do DESA.PL
13 of Liczba obiektów: 32
13
Józef Rapacki | Wieczór na Placu Teatralnym w Warszawie, 1893
Estymacja:
30,000 zł - 60,000 zł
Sprzedane
130,000 zł
Aukcja na żywo
mBank. Aukcja kolekcji
Artysta
Józef Rapacki (1871 - 1929)
Wymiary
62 x 103,5 cm
Opis
olej/płótno, 62 x 103,5 cm, sygnowany i datowany p.d.: 'Józef Rapacki - 1893'

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.


Ludzie, niczym senne widma, przesuwają się z wolna po okrytej cienką warstwą śniegu powierzchni Placu Teatralnego w Warszawie. Oświetlona zaledwie w części sylweta gmachu niknie w mroku. Nad miastem zapadła noc. Zmierzający na przedstawienie tłum ucieka przed mroźnym wiatrem, by za moment schronić się w przytulnych murach teatru. Józef Rapacki niczym malarski inspicjent otwiera przed widzem kotarę, zza której wyłania się mistyczny wręcz, przepełniony tajemnicą świat tętniącej życiem metropolii, która wzbudza zaniepokojenie i intryguje zarazem.
Widok z 1893 to wczesna praca artysty. Na początku lat 90. XIX wieku Rapacki wraca z Monachium do Warszawy. Lata studiów ugruntowały pozycję twórcy i wyznaczyły ścieżkę jego artystycznego rozwoju. Rodzime środowiska Warszawy i Krakowa dawały wówczas twórcom możliwość zapoznania się z innowacjami płynącymi z Zachodu. Wielu z nich uzupełniało skądinąd swoją edukację u źródeł, w Paryżu czy Monachium. W tym czasie zaobserwować można w malarstwie europejskim wzmożone zainteresowanie nokturnem, który urasta do rangi odrębnego podgatunku mającego swą genezę w pejzażu. Artyści stają się obserwatorami nocnego życia miast. Gdy zapada zmrok, wychodzą ze swych pracowni po to, by móc studiować ożywające na nowo metropolie. Już impresjoniści, jako stali bywalcy nocnych lokali, zaczęli uwieczniać chwile spędzane przez nich w blasku świec i przydrożnych latarni. Nietrudno odnaleźć kompozycje ukazujące przestrzeń ujętą w bardzo podobny, analogiczny wręcz sposób też nieco później, na początku lat 90. XIX stulecia. Przypadkowy, wycinkowy kadr zaczerpnięty zostaje bezpośrednio ze sztuki impresjonizmu. Malarze odtwarzają zastygłą w ruchu przestrzeń. Nie jest ona wystudiowana ani też poddana idealizacji. Formy nie zostają ukazane w całości, a postacie ludzi wielokrotnie uchwycone są tylko fragmentarycznie. W ten właśnie sposób odtwarzał przestrzeń Aleksander Gierymski, malując przechodniów przed gmachem opery paryskiej czy Wincenty Trojanowski, kreując widok na Plac Maksymiliana w Monachium. Podobnie dzieje się u Józefa Pankiewicza, który patrzy na Rynek Starego Miasta w Warszawie jakby zza rogu jednej z kamienic.
Twórczość Józefa Rapackiego silnie naznaczona jest pierwiastkami impresjonizmu. W zimowym widoku na Plac Teatralny szczególnie uwidacznia się wpływ koncepcji wypracowanych przez francuskich mistrzów. Postać mężczyzny znajdującego się najbliżej widza przedstawiona zostaje częściowo. Dolna krawędź obrazu, niczym kadr pochopnie wykonanej fotografii, zręcznie „odcina” partię jego ciała. Również budynek teatru potraktowany został nie dość że syntetycznie, to jeszcze ze znacznym zmniejszeniem jego monumentalnej struktury. Najistotniejsze stają się tutaj jednak zabiegi luministyczne, które Rapacki stosuje w swej kompozycji. Światło zdaje się pochodzić w zasadzie z dwóch źródeł. Pierwszym z nich jest warstwa białego puchu pokrywającego ulicę, który przez swoją barwę wytwarza delikatną, jasną poświatę. Całość dopełniają najintensywniejsze w tym zestawie światła ulicznych latarni rozbłyskujące w oddali oraz lampy usytuowane tuż przy fasadzie teatralnego gmachu.

Był uczniem Wojciecha Gersona w warszawskiej Klasie Rysunkowej. Później studiował u Floriana Cynka w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie i w prywatnej szkole Fehera w Monachium. Po studiach kilkakrotnie podróżował do Włoch, wiele wystawiał (dyplom honorowy na światowej wystawie w 1900 w Paryżu), należał do grupy Pro Arte. Malował głównie realistycznie traktowane pejzaże i rozgrywające się na tle pejzażu sceny rodzajowe. Ponad to zajmował się ilustratorstwem i grafiką.

Description:
Evening on the Theatre Square in Warsaw, 1893
oil/canvas, 62 x 103.5 cm; signed and dated lower right: 'Jozef Rapacki - 1893 r.',

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany i datowany p.d.: 'Józef Rapacki - 1893'
Proweniencja
dom aukcyjny Agra-Art, grudzień 2001
Literatura
Rapacki ucieleśniony. Wystawa prac Józefa Rapackiego. Obrazy, litografie, rysunki, fotografie, red. Renata Higersberger, Joanna Polok, Gustaw Puchała, Radziejowice 2010, s. 6, 13; Janina Wiercińska, Katalog prac wystawionych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1860-1914, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969, s. 305; Sprawozdanie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskiem za rok 1899, Warszawa 1900, s. 33
Wystawiany
Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, 1899