27
Teresa Pągowska | "Dzień trzydziesty pierwszy", 1966
Estymacja:
200,000 zł - 250,000 zł
Sprzedane
160,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy awangardy po 1945
Artysta
Teresa Pągowska (1926 - 2007)
Wymiary
120 x 110 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 120 x 110 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'TERESA PĄGOWSKA 1966 | DZIEŃ TRZYDZIESTY PIERWSZY | 120 x 110 cm'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"Lata sześćdziesiąte przynoszą ze sobą zdecydowane pomnożenie dzieł obrazujących tak czy inaczej pojmowany akt; można by nawet zaryzykować tezę, że coraz rzadziej mamy do czynienia z postaciami odzianymi" - pisał Krzysztof Lipka, analizując rozwój malarstwa Teresy Pągowskiej. W połowie lat 60. malarka zrealizowała cykl "Dni", do którego należy prezentowany "Dzień trzydziesty pierwszy". "Odmierzając czas płótnami", Pągowska obrazowała zmienność ludzkiej figury w enigmatycznej, niedookreślonej przestrzeni. W tym czasie w dorobku artystki nastąpiła jakościowa przemiana. Pągowska porzuciła techniki i paletę przysposobioną z malarstwa koloryzmu, na którym została wykształcona, na rzecz rozjaśnionej palety i konwencji dalekiej od naturalizmu, można by rzec "nowej figuracji" (co poprzedzi w jej dziele epizod informelu). Cała seria "dni" sugestywnie zaświadcza o "stawaniu się" obrazu Pągowskiej. Malarka do ostatnich lat twórczości konsekwentnie wypowiadała się w rozpoczętej właśnie w latach 60. stylistyce. Nie osiągnęła jednak nigdy zupełnej jednorodności w wyciszeniu gamy barwnej, jak również "transparencji" i "świetlistości" materii malarskiej. Pągowska ekspresyjnie formuje plamy barwne, poszukując odpowiedniego wyrazu dla ludzkiej figury dynamicznie zmieniającej układ ciała.
Pągowska znana była z tworzenia erotycznych przedstawień kobiet, co w tym przypadku jednak nie oznacza "erotyki" w tradycyjnym sensie, a zatem przedstawienia nagiej kobiety stworzonego zgodnie z upodobaniami potencjalnych męskich widzów. Pewnego rodzaju brutalność Pągowskiej w kształtowaniu figur kobiecych pozwoliła autorce wyjść poza schemat i tradycję aktu kobiecego. Nie oznacza to, że twórczość Pągowskiej pozbawiona jest erotyki, często prowokacyjnych widoków nagich kobiecych ciał. To właśnie czyni ją wyjątkową: Pągowska wiele razy zgłębiała temat kobiecego aktu, nie wahała się ukazywać tego, co mogło uchodzić za obsceniczne. Tym samym wyszła w swojej sztuce poza to, co ogranicza się do męskiej, seksualnej fantazji, nie rezygnując jednak z ukazywania widoków kobiet, ich ciał i tego, co w dziejach sztuki zwykle służyło zmysłowej satysfakcji malarzy.
Znacząca część prac z cyklu "Dni" (w tym "Dzień trzydziesty pierwszy") została zaprezentowana na wystawie artystki w warszawskiej Zachęcie w 1966. We wstępie do katalogu wystawy Tadeusz Konwicki pisał: "nie znam dróg, którymi zdążała ku dzisiejszości, nie znam ceny, jaką opłaciła swoją dojrzałość. Bo jej obrazy są bezspornie dojrzałe. Pągowska wie, co pragnie powiedzieć widzowi i wie dobrze, jakimi środkami to uczynić. Jej wyabstrahowany świat kształtów plastycznych zawiera dostateczną sumę elementów znaczeniowych, które, niczym narkotyk, pobudzają wyobraźnię widza, angażują go we współuczestnictwo aktu twórczego. Zatem jej malarstwo nie tylko ‘gładzi wzrok’, nie tylko bawi samoistną grą plastyczną, lecz wciąga nas również w kredowe koło dramatów współczesnego człowieka". Prezentowana praca to przedstawienie, które może wydawać się abstrakcyjne. Jednak "Dzień trzydziesty pierwszy" to obraz figuratywny - typowy dla języka Pągowskiej. Na płótnie widzimy przypominającą człowieka formę, jakby leżącego na podłodze, bez szczegółów, bez zarysowanej twarzy. Artystka sama przyznawała, że przez długi czas miała opór przed obrazowaniem tej najbardziej charakterystycznej części ciała: "(...) przez wiele lat bałam się głowy, twarzy, malowanie ich było zawsze dla mnie problemem. Uważam, że wszystko można przełożyć na abstrakcję" (Ostatnie obrazy, rozmowa Teresy Pągowskiej z Katarzyną Sołtan i Piotrem Młodożeńcem, "Art & Business", nr 3, 2007, s. 5). Sylweta, dzięki zastosowanym środkom malarskim, jest poetycko delikatna, a zarazem dramatycznie ekspresyjna.
Skończyła poznańską Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych - malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego. W okresie studiów była asystentką Jacka Piaseckiego. W latach 1950-64 była pedagogiem w gdańskiej PWSSP, po czym przeniosła się do Warszawy. Po kilkuletniej przerwie kontynuowała pracę pedagogiczną: w latach 1971-73 w łódzkiej PWSSP (aktualnie ASP), a następnie przez wiele lat w akademii warszawskiej. W roku 1988 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. Artystka zawsze zdradzała nieprzeciętną wrażliwość kolorystyczną, rozwiniętą pod wpływem sztuki Piotra Potworowskiego. Skupiła się jednak na postaci ludzkiej. W latach 60. jej malarstwo zdominował motyw silnie zdeformowanej, traktowanej skrótowo, ludzkiej (głównie kobiecej) figury, ukazywanej często w nieoczekiwanych, dynamicznych, często tanecznych, układach. Od tamtej pory postać ludzka jest w tym malarstwie obecna jako pozbawiona rysów indywidualnych zwarta, mocna sylweta. Artystka chętnie operowała gwałtownymi spięciami sumarycznych kształtów oraz kontrastami plam jednolitego koloru. Przez tę umowność odbiera bohaterom jednoznaczny charakter.
Description:
"‘Day thirty-one", 1966
oil/canvas, 120 x 110 cm; signed, dated and described on the reverse: 'TERESA PAGOWSKA 1966 | DZIEN TRZYDZIESTY PIERWSZY | 120 x 110 cm',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"Lata sześćdziesiąte przynoszą ze sobą zdecydowane pomnożenie dzieł obrazujących tak czy inaczej pojmowany akt; można by nawet zaryzykować tezę, że coraz rzadziej mamy do czynienia z postaciami odzianymi" - pisał Krzysztof Lipka, analizując rozwój malarstwa Teresy Pągowskiej. W połowie lat 60. malarka zrealizowała cykl "Dni", do którego należy prezentowany "Dzień trzydziesty pierwszy". "Odmierzając czas płótnami", Pągowska obrazowała zmienność ludzkiej figury w enigmatycznej, niedookreślonej przestrzeni. W tym czasie w dorobku artystki nastąpiła jakościowa przemiana. Pągowska porzuciła techniki i paletę przysposobioną z malarstwa koloryzmu, na którym została wykształcona, na rzecz rozjaśnionej palety i konwencji dalekiej od naturalizmu, można by rzec "nowej figuracji" (co poprzedzi w jej dziele epizod informelu). Cała seria "dni" sugestywnie zaświadcza o "stawaniu się" obrazu Pągowskiej. Malarka do ostatnich lat twórczości konsekwentnie wypowiadała się w rozpoczętej właśnie w latach 60. stylistyce. Nie osiągnęła jednak nigdy zupełnej jednorodności w wyciszeniu gamy barwnej, jak również "transparencji" i "świetlistości" materii malarskiej. Pągowska ekspresyjnie formuje plamy barwne, poszukując odpowiedniego wyrazu dla ludzkiej figury dynamicznie zmieniającej układ ciała.
Pągowska znana była z tworzenia erotycznych przedstawień kobiet, co w tym przypadku jednak nie oznacza "erotyki" w tradycyjnym sensie, a zatem przedstawienia nagiej kobiety stworzonego zgodnie z upodobaniami potencjalnych męskich widzów. Pewnego rodzaju brutalność Pągowskiej w kształtowaniu figur kobiecych pozwoliła autorce wyjść poza schemat i tradycję aktu kobiecego. Nie oznacza to, że twórczość Pągowskiej pozbawiona jest erotyki, często prowokacyjnych widoków nagich kobiecych ciał. To właśnie czyni ją wyjątkową: Pągowska wiele razy zgłębiała temat kobiecego aktu, nie wahała się ukazywać tego, co mogło uchodzić za obsceniczne. Tym samym wyszła w swojej sztuce poza to, co ogranicza się do męskiej, seksualnej fantazji, nie rezygnując jednak z ukazywania widoków kobiet, ich ciał i tego, co w dziejach sztuki zwykle służyło zmysłowej satysfakcji malarzy.
Znacząca część prac z cyklu "Dni" (w tym "Dzień trzydziesty pierwszy") została zaprezentowana na wystawie artystki w warszawskiej Zachęcie w 1966. We wstępie do katalogu wystawy Tadeusz Konwicki pisał: "nie znam dróg, którymi zdążała ku dzisiejszości, nie znam ceny, jaką opłaciła swoją dojrzałość. Bo jej obrazy są bezspornie dojrzałe. Pągowska wie, co pragnie powiedzieć widzowi i wie dobrze, jakimi środkami to uczynić. Jej wyabstrahowany świat kształtów plastycznych zawiera dostateczną sumę elementów znaczeniowych, które, niczym narkotyk, pobudzają wyobraźnię widza, angażują go we współuczestnictwo aktu twórczego. Zatem jej malarstwo nie tylko ‘gładzi wzrok’, nie tylko bawi samoistną grą plastyczną, lecz wciąga nas również w kredowe koło dramatów współczesnego człowieka". Prezentowana praca to przedstawienie, które może wydawać się abstrakcyjne. Jednak "Dzień trzydziesty pierwszy" to obraz figuratywny - typowy dla języka Pągowskiej. Na płótnie widzimy przypominającą człowieka formę, jakby leżącego na podłodze, bez szczegółów, bez zarysowanej twarzy. Artystka sama przyznawała, że przez długi czas miała opór przed obrazowaniem tej najbardziej charakterystycznej części ciała: "(...) przez wiele lat bałam się głowy, twarzy, malowanie ich było zawsze dla mnie problemem. Uważam, że wszystko można przełożyć na abstrakcję" (Ostatnie obrazy, rozmowa Teresy Pągowskiej z Katarzyną Sołtan i Piotrem Młodożeńcem, "Art & Business", nr 3, 2007, s. 5). Sylweta, dzięki zastosowanym środkom malarskim, jest poetycko delikatna, a zarazem dramatycznie ekspresyjna.
Skończyła poznańską Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych - malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego. W okresie studiów była asystentką Jacka Piaseckiego. W latach 1950-64 była pedagogiem w gdańskiej PWSSP, po czym przeniosła się do Warszawy. Po kilkuletniej przerwie kontynuowała pracę pedagogiczną: w latach 1971-73 w łódzkiej PWSSP (aktualnie ASP), a następnie przez wiele lat w akademii warszawskiej. W roku 1988 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. Artystka zawsze zdradzała nieprzeciętną wrażliwość kolorystyczną, rozwiniętą pod wpływem sztuki Piotra Potworowskiego. Skupiła się jednak na postaci ludzkiej. W latach 60. jej malarstwo zdominował motyw silnie zdeformowanej, traktowanej skrótowo, ludzkiej (głównie kobiecej) figury, ukazywanej często w nieoczekiwanych, dynamicznych, często tanecznych, układach. Od tamtej pory postać ludzka jest w tym malarstwie obecna jako pozbawiona rysów indywidualnych zwarta, mocna sylweta. Artystka chętnie operowała gwałtownymi spięciami sumarycznych kształtów oraz kontrastami plam jednolitego koloru. Przez tę umowność odbiera bohaterom jednoznaczny charakter.
Description:
"‘Day thirty-one", 1966
oil/canvas, 120 x 110 cm; signed, dated and described on the reverse: 'TERESA PAGOWSKA 1966 | DZIEN TRZYDZIESTY PIERWSZY | 120 x 110 cm',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'TERESA PĄGOWSKA 1966 | DZIEŃ TRZYDZIESTY PIERWSZY | 120 x 110 cm'
Proweniencja
0
Literatura
Teresa Pągowska. Malarstwo, katalog wystawy, Warszawa 1966, poz. kat. 30
Wystawiany
"Teresa Pągowska. Malarstwo", Zachęta Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa, 06.09-25.09.1966
