Powrót do DESA.PL
12 of Liczba obiektów: 54
12
Leopold Gottlieb | "Wieczerza rybaków", 1926
Estymacja:
700,000 zł - 1,000,000 zł
Sprzedane
660,000 zł
Aukcja na żywo
École de Paris
Wymiary
73 x 92 cm
Opis
olej/płótno (dublowane), 73 x 92 cm, sygnowany, datowany i opisany p.d.: 'Leop. Gottlieb Paris 926', na odwrociu nalepka inwentarzowa Muzeum Narodowego w Warszawie, nalepka transportowa oraz na krośnie malarskim fragment nalepki wystawowej

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.

Wieczerza rybaków” przedstawia osiem postaci siedzących przy stole. Znajdują się w umownej przestrzeni – wnętrzu lub na świeżym powietrzu, a ich kształty wydobywa subtelne ciepłe światło padające z prawej strony przedstawienia. Ich posiłek ma raczej ascetyczny charakter i nie przypomina wystawnej biesiady. Na blacie znajduje się jedynie dzbanek, a przed postacią w centrum, zwróconą twarzą do widza, talerz. Wydawałoby się, że wskazany rybak unosi w dłoniach pokarm. Jednak to, co trzyma, ma formy bliskie ciału zwierzęcia. Gottlieb zawarł więc w „Wieczerzy rybaków” nawiązanie do tradycji Paschy, podczas której składany jest w ofierze baranek, jak również do Wieczerzy Pańskiej jako pamiątki Ostatniej Wieczerzy, podczas której Chrystus ustanowił Eucharystię, a poprzez swoją ofiarę stał się nowym barankiem paschalnym. Tematyka podjęta przez Gottlieba nie nosi w ogóle znamion realizmu, lecz czystej metafory. Apostołowie Chrystusa byli wszak rybakami, toteż postacie wykreowane przez Gottlieba stają się nowym ideałem człowieczeństwa – poświęconego pracy i uduchowionego. Wyrafinowany konstrukt intelektualny Gottlieba zawarty w „Wieczerzy rybaków” łączy w sobie tradycję żydowską, jak i chrześcijańską. Fuzja tych wierzeń tworzyła w oeuvre Gottlieba formułę sztuki nowego humanizmu – ponadczasowej, ogólnoludzkiej i uniwersalnej. Rysy rybaków Gottlieba są rozmyte, ich sylwetki nieco mgliste. Malarz posłużył się linią w muzyczny sposób – odkrył jej melodyjny wyraz i powtórzył paraboliczne kształty obecne w ciałach postaci. Ich ekspresja bierze się z silnej deformacji ciała – charakterystyczne trójkątne torsy Gottlieb połączył z różnorodnymi pozami rybaków. Postać blisko prawego skraju płótna wspina się na ławkę, a jej skręcone ciało przywodzi na myśli „figura serpentinata”. Postaci Gottlieba nie mają „właściwości”, cech dystynktywnych. To właśnie wiąże je z „czystym ekspresjonizmem”, w którym częstokroć twórcy teatralni czy literaccy poszukiwali „typu pozbawionej indywidualności, odpsychologizowanej postaci, będącej często nośnikiem idei” (Ekspresjonizm w teatrze niemieckim, wstęp Małgorzata Leyko, Gdańsk 2009, s. 19). Idea Gottlieba łączyła się z pracą i ofiarą, które przynoszą wyzwolenie. Tematyka religijna była wbrew pozorom często podnoszona przez ekspresjonistów, którzy w Chrystusie dostrzegali Zbawiciela oraz symbol duchowej rewolucji społecznej. Kompozycja Gottlieba, zamiast rewolucyjnego potencjału, posiada jednak silnie duchowy i mistyczny charakter, osiągnięty przez temat, jak również formę artystyczną – paletę barwną opartą na tonach zieleni i brązów oraz silnym światłocieniu. Uzyskanie silnego wyrazu staje się dla principium. W „Wieczerzy rybaków” ekspresjonizm wyraża się w różnorodności form i środków: Gottlieb łączy ekstatyczne doświadczenie przemiany Baranka, widmowe światło ze spokojnym w wyrazie linearnym stylem, spaja silną deformację ciała z klasycznym rozwiązaniem kompozycyjnym. „Izokefalizmem posłużył się w ostatnim okresie, i to w pracach zaliczanych do najważniejszych, takich jak 'Wieczerza rybaków'” – pisze Artur Tanikowski (Artur Tanikowski, Wizerunki człowieczeństwa, rytuały powszedniości. Leopold Gottlieb i jego dzieło, Kraków 2011, s. 184). Gottlieb przedstawił więc głowy swoich postaci na jednej wysokości, co nadało im hieratyczny wyraz, lecz spłyciło przestrzeń przedstawienia. Takie rozwiązanie perspektywiczne zostało zarzucone w sztuce renesansowej jako anachroniczne. Artysta jednak celowo powołał się na tę dawną zasadę, chcąc wprowadzić kolejny element tradycji związanej ze sztuką chrześcijańską. „Wieczerza rybaków” stanowi przykład osobliwego ekspresjonizmu Gottlieba. Oparta w formie i treści na pozornie sprzecznych elementach należy do najważniejszej serii obrazów artysty. Apoteoza pracy, która rodzi piękno, jest w istocie najważniejszym jej tematem. „Wieczerza rybaków” stanowi kluczowe ogniwo tej serii i przy tym mistrzowskie dzieło artysty. Indywidualność języka artystycznego Gottlieba, zakorzeniona w ekspresjonizmie początku wieku, służy ekspresji duchowej, uniwersalnej treści.
Wybitny malarz polski, zarazem jeden z najciekawszych przedstawicieli tzw. "Ecole de Paris". Uczeń J. Malczewskiego i T. Axentowicza w krakowskiej ASP, kontynuował studia w Monachium u Ažbego. W 1904 pracował i wystawiał w Paryżu, z przerwami - w 1910 prowadził w Jerozolimie katedrę malarstwa, a w l. 1914 - 1918 służył w I Brygadzie Legionów, utrzymując stały kontakt z krajem. W latach 90-tych jego twórczość przypomniały wystawy w warszawskim Muzeum Narodowym - kolekcje Ewy i Wojciecha Fibaków, Bolesława i Liny Nawrockich, a także "Kisling i przyjaciele" oraz "Paryż i artyści polscy1900 - 1918". Był młodszym bratem malarza Maurycego Gottlieba, urodzonym już po jego śmierci.

Description:
"Fishermen's supper", 1926
oil on lined canvas, 73 x 92 cm; signed, dated and inscribed lower right: 'Leop. Gottlieb Paris 926', on the reverse inventory label of National Museum in Warsaw, transport label and on the stretcher part of exhibition label

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Technika
olej/płótno (dublowane)
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany p.d.: 'Leop. Gottlieb Paris 926'
Proweniencja
- kolekcja Ericha Cohna (1890-1972); - kolekcja Wojciecha i Ewy Fibaków (zakup 1985 od Richarda Cohna w Nowym Jorku); - kolekcja instytucjonalna, Europa; - DESA Unicum, maj 2018; - kolekcja prywatna, Polska
Literatura
- Artur Tanikowski, Wizerunki człowieczeństwa, rytuały powszedniości. Leopold Gottlieb i jego dzieło, Kraków 2011, nr kat. 61, il. 64; - École de Paris. Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, red. Donata Jaworska, Muzeum Okręgowe w Lesznie, Leszno 2000, s. 37 (il.); - École de Paris. Malarstwo artystów żydowskich polskiego pochodzenia w kolekcji Wojciecha Fibaka, red. Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Olsztynie, Olsztyn 2000, s. 41 (il.); - École de Paris. Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, red. Iwona Makówka, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, Sopot 1999, s. 21 (il.); - École de Paris, Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, red. Józef Grabski, Kraków 1998, s. 42-43, poz. kat. 10 (il.); - Wystawa prac Leopolda Gottlieba, katalog wystawy, Instytut Propagandy Sztuki, Warszawa 1935, poz. 34
Wystawiany
- École de Paris. Malarstwo artystów żydowskich polskiego pochodzenia w kolekcji Wojciecha Fibaka, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Olsztynie, Olsztyn, październik-grudzień 2000; - École de Paris. Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Muzeum Okręgowe w Lesznie, maj-lipiec 2000; - École de Paris. Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, lipiec-wrzesień 1999; - École de Paris, Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Pałac Sztuki w Krakowie, Kraków, lipiec-sierpień 1998; - Wystawa prac Leopolda Gottlieba, Instytut Propagandy Sztuki, Warszawa, czerwiec 1935