107
Henryk Stażewski | "Relief biało-czarny" (nr 24), circa 1966
Estymacja:
900,000 zł - 1,300,000 zł
Sprzedane
950,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Op-art i abstrakcja geometryczna
Artysta
Henryk Stażewski (1894 - 1988)
Lokalizacja
akryl/metal
Wymiary
60 x 60 x 5 cm
Opis
akryl/metal, 60 x 60 x 5 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'H. Stażewski | relief biało-czarny | aluminium malowane'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"Sztuka abstrakcyjna (…) jest sumą wrażeń i obserwacji, jest wyczuciem klimatu współczesności, wyrazem dynamizmu dzisiejszego życia, lirycznym obrazem epoki, w której odbywają się przewroty powodowane wielkimi ruchami społecznymi, wynalazkami i odkryciami, epoki rozbicia stosu atomowego itp. Wszystko to powoduje gruntowne zmiany w charakterze naszego życia i musi znaleźć oddźwięk w sztuce i stworzyć nowe środki wyrazu plastycznego". - HENRYK STAŻEWSKI
Henryk Stażewski to niewątpliwie jeden z najważniejszych bohaterów historii sztuki polskiej XX wieku. Na jego rangę wpływała zarówno własna, wieloletnia działalność twórcza, obejmująca okres przed i powojenny, jak i sama obecność w środowisku artystycznym, współtworzenie legendy polskiej awangardy i kultowych dla niej miejsc: galerii Krzywego Koła, Galerii Foksal i znajdującej się nieopodal kawiarni SARP-u, gdzie przesiadywał pod egidą wiszącej tam pracy jego autorstwa, wreszcie - jego własnego mieszkania-pracowni, które stało się schronieniem dla lokalnego świata sztuki oraz miejscem "pielgrzymek" - obowiązkowym punktem wizyt zagranicznych krytyków, kolekcjonerów i artystów. Począwszy od 1964 roku Stażewski zaczął eksperymentować z zastosowaniem metalu jako głównego budulca swoich reliefów. W 1970 roku artysta tak uzasadnił użycie metalu w swoich pracach: "Celowo w moim poprzednim okresie nie wprowadzałem koloru, poprzestając na monochromatyzmie, który rozpoczął się białymi reliefami. Chodziło o to, żeby nie zakłócić działania wszystkich kombinatorycznych możliwości istnienia form powtarzalnych w przestrzeni. Wprowadziłem za to metal, który obecnie jest moim podstawowym materiałem. Daje on większą czystość w obserwowaniu ruchu form, powstającego w reliefie wskutek ruchu widza. Równocześnie metal ostrzej reaguje na światło, które jest podstawowym składnikiem moich obrazów. Właściwa forma istnieje tylko wraz z cieniem, który jest jeszcze jednym powtórzeniem i bardzo ważnym czynnikiem zmienności obrazu". Istotnie, światłocień gra w przypadku prezentowanej pracy niebagatelną rolę. W zależności od kąta padania światła oraz punktu widzenia odbiorcy, relief ten może dawać efekt wielu różnych obrazów. Jednocześnie jednak kompozycja jest niezwykle oszczędna: złożona z sześciu elementów: trójkątów i kwadratów w dwóch wielkościach i dwóch kolorach: szlachetnej barwy aluminium i czerni. Centralnie ustawiony srebrny trójkąt i czarny romb nadają kompozycji dynamiki, trójkąt przytwierdzony po prawej stronie dolnej krawędzi nadaje z kolei wertykalny wektor, którego zwieńczeniem jest czarny kwadrat znajdujący się na osi w górnej części pracy. Twórczość Stażewskiego ma rodowód konstruktywistyczny i związana jest z tradycją neoplastycyzmu, a jego powojenne dzieła zaliczane były do nurtu sztuki kinetycznej. Niektóre z jego reliefów z lat 60. zawierały wręcz wbudowane w nie mechanizmy, wprawiające poszczególne elementy kompozycji w ruch. Tym samym percepcja pracy nie tylko zmieniała się w obliczu zewnętrznego ruchu widza wokół niej, ale również zyskiwała element temporalny, czasoprzestrzenny poprzez różnorodne rozmieszczenie elementów w czasie.
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
"Black and white relief" (nr 24), circa 1966
acrylic on metal, 60 x 60 x 5 cm; signed, dated and described on the reverse: 'H. Stazewski | relief bialo-czarny | aluminium malowane',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"Sztuka abstrakcyjna (…) jest sumą wrażeń i obserwacji, jest wyczuciem klimatu współczesności, wyrazem dynamizmu dzisiejszego życia, lirycznym obrazem epoki, w której odbywają się przewroty powodowane wielkimi ruchami społecznymi, wynalazkami i odkryciami, epoki rozbicia stosu atomowego itp. Wszystko to powoduje gruntowne zmiany w charakterze naszego życia i musi znaleźć oddźwięk w sztuce i stworzyć nowe środki wyrazu plastycznego". - HENRYK STAŻEWSKI
Henryk Stażewski to niewątpliwie jeden z najważniejszych bohaterów historii sztuki polskiej XX wieku. Na jego rangę wpływała zarówno własna, wieloletnia działalność twórcza, obejmująca okres przed i powojenny, jak i sama obecność w środowisku artystycznym, współtworzenie legendy polskiej awangardy i kultowych dla niej miejsc: galerii Krzywego Koła, Galerii Foksal i znajdującej się nieopodal kawiarni SARP-u, gdzie przesiadywał pod egidą wiszącej tam pracy jego autorstwa, wreszcie - jego własnego mieszkania-pracowni, które stało się schronieniem dla lokalnego świata sztuki oraz miejscem "pielgrzymek" - obowiązkowym punktem wizyt zagranicznych krytyków, kolekcjonerów i artystów. Począwszy od 1964 roku Stażewski zaczął eksperymentować z zastosowaniem metalu jako głównego budulca swoich reliefów. W 1970 roku artysta tak uzasadnił użycie metalu w swoich pracach: "Celowo w moim poprzednim okresie nie wprowadzałem koloru, poprzestając na monochromatyzmie, który rozpoczął się białymi reliefami. Chodziło o to, żeby nie zakłócić działania wszystkich kombinatorycznych możliwości istnienia form powtarzalnych w przestrzeni. Wprowadziłem za to metal, który obecnie jest moim podstawowym materiałem. Daje on większą czystość w obserwowaniu ruchu form, powstającego w reliefie wskutek ruchu widza. Równocześnie metal ostrzej reaguje na światło, które jest podstawowym składnikiem moich obrazów. Właściwa forma istnieje tylko wraz z cieniem, który jest jeszcze jednym powtórzeniem i bardzo ważnym czynnikiem zmienności obrazu". Istotnie, światłocień gra w przypadku prezentowanej pracy niebagatelną rolę. W zależności od kąta padania światła oraz punktu widzenia odbiorcy, relief ten może dawać efekt wielu różnych obrazów. Jednocześnie jednak kompozycja jest niezwykle oszczędna: złożona z sześciu elementów: trójkątów i kwadratów w dwóch wielkościach i dwóch kolorach: szlachetnej barwy aluminium i czerni. Centralnie ustawiony srebrny trójkąt i czarny romb nadają kompozycji dynamiki, trójkąt przytwierdzony po prawej stronie dolnej krawędzi nadaje z kolei wertykalny wektor, którego zwieńczeniem jest czarny kwadrat znajdujący się na osi w górnej części pracy. Twórczość Stażewskiego ma rodowód konstruktywistyczny i związana jest z tradycją neoplastycyzmu, a jego powojenne dzieła zaliczane były do nurtu sztuki kinetycznej. Niektóre z jego reliefów z lat 60. zawierały wręcz wbudowane w nie mechanizmy, wprawiające poszczególne elementy kompozycji w ruch. Tym samym percepcja pracy nie tylko zmieniała się w obliczu zewnętrznego ruchu widza wokół niej, ale również zyskiwała element temporalny, czasoprzestrzenny poprzez różnorodne rozmieszczenie elementów w czasie.
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
"Black and white relief" (nr 24), circa 1966
acrylic on metal, 60 x 60 x 5 cm; signed, dated and described on the reverse: 'H. Stazewski | relief bialo-czarny | aluminium malowane',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Stan zachowania
60 x 60 x 5 cm
Technika
akryl/metal
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'H. Stażewski | relief biało-czarny | aluminium malowane'
Proweniencja
- DESA Nowogrodzka, Warszawa; - kolekcja prywatna, Warszawa; - Galeria Grafiki i Plakatu, Warszawa; - Galeria Starmach, Kraków; - Targi w Bazylei; - kolekcja prywatna, Polska
Literatura
- Henryk Stażewski, Andrzej Szczepaniak [red.], Mediolan, 2018, s. 137 (il.); - Henryk Stażewski, [red.] Andrzej Szczepaniak, [tekst] Wiesław Borowski, [tłumaczenie] William Brand, katalog wystawy, Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu, Opele 2016 (il.)
Wystawiany
0
