2
Józef Pankiewicz | Brzoza, 1901
Estymacja:
3,500 zł - 5,000 zł
Sprzedane
3,000 zł
Aukcja na żywo
Grafika Artystyczna. Sztuka Dawna
Artysta
Józef Pankiewicz (1866 - 1940)
Wymiary
17,8 x 12,8 cm (odcisk płyty)
Kategoria
Opis
akwaforta/papier, 17,8 x 12,8 cm (odcisk płyty), sygnowany ołówkiem p.d.: 'Pankiewicz', opisany l.d.: '20', opisany ołówkiem przez artystę (?) w lewym dolnym rogu arkusza: 'I Bouleau en Pologne'
odbitka na papierze 'VAN GELDER ZONEN', filigran tarcza herbowa z lilią andegaweńską (część) oraz splecione litery 'VGZ'
32,5 x 25,5 cm arkusz
Tytuły alternatywne: 'Brzoza na wietrze', 'Bouleau', 'Brzózka na wietrze'
sucha pieczęć ze znakiem firmowym drukarni w prawym dolnym rogu arkusza: 'L. FORT IMPRIMEUR PARIS'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Stosunek Pankiewicza do polskiego pejzażu był dwoisty. Z jednej strony żywił do niego wielki sentyment, z drugiej żałował, że Polska nie została umieszczona gdzieś na wysokości Prowansji gdzie słońce wydobywa pełnię kolorów, a powietrze jest przejrzyste. Przyjaciółka artysty, Jadwiga Dmochowska relacjonowała, że spytała kiedyś Pankiewicza dlaczego poniechał malowania polskiego pejzażu, którego charakter oddawał tak świetnie. "Cały charakter polskiego krajobrazu leży na linii horyzontu. Żeby to oddać, trzeba położyć się na ziemi, godzinami leżeć w bruździe. Robiłem to kiedyś, teraz to przekracza moje możliwości. (...) Pejzaż polski trzeba malować w deszcz. Tutejsze słońce jest za blade, za chłodne, nie wydobywa koloru, czyni to dopiero wilgoć" (Jadwiga Dmochowska, W kręgu Pankiewicza, Kraków 1963, s. 217). Leżenie w bruździe nasuwa skojarzenia z mazowieckimi spacerami Jóżefa Chełmońskiego, który jednak do końca życia miał dosyć zdrowia dla polskiego krajobrazu. Brzoza to jedno z drzew, które szczególnie kojarzy się z polskim krajobrazem. Tak samo musiał myśleć artysta. Przywołana już Dmochowska wspomina: "Szczególny sentyment [Pankiewicza] budziła samotna brzózka, w której (...) zaklęta była cała Polska. Pankiewicz rysował ją w Gliniaku pod Mińskiem Mazowieckim, dokąd przez szereg lat wyjeżdżała jego matka z rodziną" (op.cit. s. ). W posiadaniu rodziny artysty znajdowały się rysunki podpisane: 'Gliniak, 1894', bardzo podobne w charakterze do prezentowanej grafiki. Możliwe, że artysta opracowując pejzażowe akwaforty sięgnął do motywu zanotowanego rysunkowo kilka lat wcześniej.
W latach 1884 - 85 uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego, następnie wraz z Władysławem Podkowińskim wyjechał do Petersburga, aby w latach 1885-86 przebywać na stypendium w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. W 1889 obaj artyści udali się do Paryża; tam jego obraz "Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą" (1888) został nagrodzony srebrnym medalem na Wystawie Powszechnej. Zapoznawszy się z pracami impresjonistów po powrocie do Warszawy w 1890 roku, starał się przenieść na rodzimy grunt francuskie trendy malarskie. Nawiązujący do impresjonizmu "Targ na kwiaty przed kościołem Św. Magdaleny w Paryżu" (1890) spotkał się z nieprzychylnym odbiorem polskiej krytyki i publiczności, która doradzała malarzowi wizytę u okulisty. W latach następnych twórczość artysty pozostawał pod wpływem symbolizmu - tworzył nastrojowe nokturny o ciemnym, niemal monochromatycznym kolorycie: Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą (1892) Dorożka nocą (1896), Łabędzie w ogrodzie Saskim (1896) Park w Duboju (1897). Inspirowany m.in. twórczością Jamesa Whistlera stworzy cykl nastrojowych portretów m.in. Portret Dziewczynki w czerwonej sukni (1897), Portret Pani Oderfeldowej z córką (1897, nagrodzony na Wystawie Powszechnej w Paryżu złotym medalem). W 1897 roku został członkiem krakowskiego Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W latach 1897-1906 podróżował po zachodniej Europie zwiedzając Holandię, Belgię, Włochy, Anglię, Niemcy i Francję. Kolejne wakacyjne wizyty we Francji - od 1908 roku, kiedy nawiązał przyjaźń między innymi z Pierrem Bonnardem i Felixem Fénéonem - zaowocowały szeregiem obrazów i akwafort przedstawiających widoki Concarneaux, St. Valery en Caux, Collioure, Saint-Tropez, Vernon i Giverny. Prezentowany obraz pochodzi z tego okresu twórczości artysty. W roku 1906 został profesorem ASP w Krakowie. Zaświadcza o tym m.in. seria martwych natur w tym najznakomitsza Martwa natura z owocami i nożem (1909). Wojenne lata 1914-19 spędził w Hiszpanii, gdzie zaprzyjaźnił się z Robertem Delaunayem, któremu zawdzięcza zmianę stylu. Płótna ‘okresu hiszpańskiego’ cechuje geometryzacja (wpływ kubizmu) oraz intensywność płasko kładzionych barw - wpływ fowizmu. W latach 20. zainicjował nurt polskiego koloryzmu nawiązujący do twórczości francuskich postimpresjonistów. Jako pedagog patronował grupie malarzy i grafików skupionych w Komitecie Paryskim zwanych potocznie kapistami. W jej skład wchodzili m.in. Jan Cybis, Artur Nacht-Samborski, Józef Czapski, Zygmunt Waliszewski i Piotr Potworowski. Od 1923 roku został ponownie profesorem ASP w Krakowie, a od 1925 roku kierował filią tej uczelni w Paryżu. Lata powojenne przynoszą kolejną zmianę stylu Pankiewicza. Stopniowo rezygnował z czystego, intensywnego, dekoracyjnego koloru na rzecz malarstwa walorowego, będącego obiektywną wizją rzeczywistość. Częstym tematem powojennych prac malarza są „pejzaże z puszystymi koronami drzew” okolic Sanary, Cassis i La Ciôtat.
Description:
Poplar, 1901
etching/paper, 17.8 x 12.8 cm; signed with pencil lower right: 'Pankiewicz', inscribed lower left: '20', inscribed with pencil lower left: 'I Bouleau en Pologne'
impression made on 'VAN GELDER ZONEN' paper, watermark with angevin fleur-de-lys coat of arms and intertwined letters 'VGZ'
32.5 x 25.5 cm (sheet)
seal impression lower right:'L. FORT IMPRIMEUR PARIS',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
odbitka na papierze 'VAN GELDER ZONEN', filigran tarcza herbowa z lilią andegaweńską (część) oraz splecione litery 'VGZ'
32,5 x 25,5 cm arkusz
Tytuły alternatywne: 'Brzoza na wietrze', 'Bouleau', 'Brzózka na wietrze'
sucha pieczęć ze znakiem firmowym drukarni w prawym dolnym rogu arkusza: 'L. FORT IMPRIMEUR PARIS'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Stosunek Pankiewicza do polskiego pejzażu był dwoisty. Z jednej strony żywił do niego wielki sentyment, z drugiej żałował, że Polska nie została umieszczona gdzieś na wysokości Prowansji gdzie słońce wydobywa pełnię kolorów, a powietrze jest przejrzyste. Przyjaciółka artysty, Jadwiga Dmochowska relacjonowała, że spytała kiedyś Pankiewicza dlaczego poniechał malowania polskiego pejzażu, którego charakter oddawał tak świetnie. "Cały charakter polskiego krajobrazu leży na linii horyzontu. Żeby to oddać, trzeba położyć się na ziemi, godzinami leżeć w bruździe. Robiłem to kiedyś, teraz to przekracza moje możliwości. (...) Pejzaż polski trzeba malować w deszcz. Tutejsze słońce jest za blade, za chłodne, nie wydobywa koloru, czyni to dopiero wilgoć" (Jadwiga Dmochowska, W kręgu Pankiewicza, Kraków 1963, s. 217). Leżenie w bruździe nasuwa skojarzenia z mazowieckimi spacerami Jóżefa Chełmońskiego, który jednak do końca życia miał dosyć zdrowia dla polskiego krajobrazu. Brzoza to jedno z drzew, które szczególnie kojarzy się z polskim krajobrazem. Tak samo musiał myśleć artysta. Przywołana już Dmochowska wspomina: "Szczególny sentyment [Pankiewicza] budziła samotna brzózka, w której (...) zaklęta była cała Polska. Pankiewicz rysował ją w Gliniaku pod Mińskiem Mazowieckim, dokąd przez szereg lat wyjeżdżała jego matka z rodziną" (op.cit. s. ). W posiadaniu rodziny artysty znajdowały się rysunki podpisane: 'Gliniak, 1894', bardzo podobne w charakterze do prezentowanej grafiki. Możliwe, że artysta opracowując pejzażowe akwaforty sięgnął do motywu zanotowanego rysunkowo kilka lat wcześniej.
W latach 1884 - 85 uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego, następnie wraz z Władysławem Podkowińskim wyjechał do Petersburga, aby w latach 1885-86 przebywać na stypendium w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. W 1889 obaj artyści udali się do Paryża; tam jego obraz "Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą" (1888) został nagrodzony srebrnym medalem na Wystawie Powszechnej. Zapoznawszy się z pracami impresjonistów po powrocie do Warszawy w 1890 roku, starał się przenieść na rodzimy grunt francuskie trendy malarskie. Nawiązujący do impresjonizmu "Targ na kwiaty przed kościołem Św. Magdaleny w Paryżu" (1890) spotkał się z nieprzychylnym odbiorem polskiej krytyki i publiczności, która doradzała malarzowi wizytę u okulisty. W latach następnych twórczość artysty pozostawał pod wpływem symbolizmu - tworzył nastrojowe nokturny o ciemnym, niemal monochromatycznym kolorycie: Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą (1892) Dorożka nocą (1896), Łabędzie w ogrodzie Saskim (1896) Park w Duboju (1897). Inspirowany m.in. twórczością Jamesa Whistlera stworzy cykl nastrojowych portretów m.in. Portret Dziewczynki w czerwonej sukni (1897), Portret Pani Oderfeldowej z córką (1897, nagrodzony na Wystawie Powszechnej w Paryżu złotym medalem). W 1897 roku został członkiem krakowskiego Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W latach 1897-1906 podróżował po zachodniej Europie zwiedzając Holandię, Belgię, Włochy, Anglię, Niemcy i Francję. Kolejne wakacyjne wizyty we Francji - od 1908 roku, kiedy nawiązał przyjaźń między innymi z Pierrem Bonnardem i Felixem Fénéonem - zaowocowały szeregiem obrazów i akwafort przedstawiających widoki Concarneaux, St. Valery en Caux, Collioure, Saint-Tropez, Vernon i Giverny. Prezentowany obraz pochodzi z tego okresu twórczości artysty. W roku 1906 został profesorem ASP w Krakowie. Zaświadcza o tym m.in. seria martwych natur w tym najznakomitsza Martwa natura z owocami i nożem (1909). Wojenne lata 1914-19 spędził w Hiszpanii, gdzie zaprzyjaźnił się z Robertem Delaunayem, któremu zawdzięcza zmianę stylu. Płótna ‘okresu hiszpańskiego’ cechuje geometryzacja (wpływ kubizmu) oraz intensywność płasko kładzionych barw - wpływ fowizmu. W latach 20. zainicjował nurt polskiego koloryzmu nawiązujący do twórczości francuskich postimpresjonistów. Jako pedagog patronował grupie malarzy i grafików skupionych w Komitecie Paryskim zwanych potocznie kapistami. W jej skład wchodzili m.in. Jan Cybis, Artur Nacht-Samborski, Józef Czapski, Zygmunt Waliszewski i Piotr Potworowski. Od 1923 roku został ponownie profesorem ASP w Krakowie, a od 1925 roku kierował filią tej uczelni w Paryżu. Lata powojenne przynoszą kolejną zmianę stylu Pankiewicza. Stopniowo rezygnował z czystego, intensywnego, dekoracyjnego koloru na rzecz malarstwa walorowego, będącego obiektywną wizją rzeczywistość. Częstym tematem powojennych prac malarza są „pejzaże z puszystymi koronami drzew” okolic Sanary, Cassis i La Ciôtat.
Description:
Poplar, 1901
etching/paper, 17.8 x 12.8 cm; signed with pencil lower right: 'Pankiewicz', inscribed lower left: '20', inscribed with pencil lower left: 'I Bouleau en Pologne'
impression made on 'VAN GELDER ZONEN' paper, watermark with angevin fleur-de-lys coat of arms and intertwined letters 'VGZ'
32.5 x 25.5 cm (sheet)
seal impression lower right:'L. FORT IMPRIMEUR PARIS',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Technika
akwaforta/papier
Sygnatura
sygnowany ołówkiem p.d.: 'Pankiewicz', opisany l.d.: '20'
