2510
Ikona - Matka Boska Tychwińska, Petersburg, 1803
Cena wywoławcza: 28,000 zł
Estymacja:
35,000 zł - 45,000 zł
Zakończone
Aukcja online
Ikony
Artysta
0
Lokalizacja
tempera/deska
Wymiary
31,5 x 28 cm
Kategoria
Opis
Petersburg, 1803
tempera/deska, 31,5 x 28 cm, na krawędzi okładu znaki złotnicze: probierz 'AJa' (pisane cyrylicą) - Aleksander Jaszinow (czynny 1795-1826), złotnik 'MFK' (pisane cyrylicą) - nierozpoznany złotnik (czynny 1800-1830), próba srebra '84', znak miejski, data, okład srebrny, repusowany
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
„Zgodnie z teologią ikony, łaska czy energie boskie nie zmniejszają się, jeśli powtórzenia zachowują podobieństwo do pierwowzoru – pozostają takie same we wszystkich ikonach, bez względu na liczbę powtórzeń”. – [RED.] JERZY GMUREK, IKONY: PRZEDSTAWIENIA MARYJNE Z KOLEKCJI MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE: KATALOG ZBIORÓW, WARSZAWA 2004, s. 9
Zapotrzebowanie na ikony w kościele prawosławnym było powszechne. Umieszczano je w świątyniach, ikonostasach, obowiązkowo musiały znajdować się w domach, niezależnie od statusu społecznego ich mieszkańców. Wyobrażenia Matki Bożej noszono w uroczystych procesjach, towarzyszyły wojskom wyruszającym do boju. Powszechny charakter kultu ikon maryjnych wynikał z wiary w ich pomoc w codziennym życiu i moc ochrony przed złem.
Zgodnie z tradycją prawosławną pierwsze ikony Matki Boskiej są przypisywane świętemu Łukaszowi Ewangeliście. Były to wizerunki typu „Eleusa”, co tłumaczy się jako „Miłosierna” lub „Współczująca”. Powstałe później ikony Bogarodzicy są w tym kontekście rozumiane jako naśladownictwo oryginałów Ewangelisty. „Po ikonie Chrystusa, która przypomina o Jego Wcieleniu, ikona Matki Boskiej z kolei mówi o przebóstwieniu człowieka. Ikona Bogarodzicy przedstawia więc pierwszą ludzką istotę, której dane było zrealizować cel Wcielenia, czyli przebóstwienie. (…) to właśnie ikony Bogarodzicy są świadectwem tajemnicy Wcielenia” (ks. Henryk Paprocki, Eklezjalna typologia ikon maryjnych, Ikona maryjna w życiu Kościoła – Sympozjum Polskiego Towarzystwa Mariologicznego i Spotkanie Kustoszów Sanktuariów Polskich, Częstochowa 10-12 września 2014, Częstochowa 2015, s. 27).
Najstarsze wyobrażenia Matki Bożej spotykamy już w malarstwie katakumbowym, datowanym od II do IV wieku. Postać Bogarodzicy była tam ukazywana równie często jak wizerunek Chrystusa. Maryję przedstawiano w konkretnych scenach zaczerpniętych z Pisma Świętego, mogło to być „Zwiastowanie”, „Narodzenie Chrystusa” czy „Pokłon Trzech Mędrców”. Istnieje przypuszczenie, że właśnie te wizerunki stanowiły podstawę dla dalszego rozwoju ikonografii maryjnej i do ukształtowania się konkretnych typów przedstawień. W czasie trwania soborów efeskiego i chalcedońskiego, które miały miejsce w V wieku, zaczęto tworzyć typy ikon Matki Bożej, które są znane do dzisiaj. Od tego czasu w Kościele prawosławnym wyróżnia się cztery modele ikonograficzne Bogarodzicy: „Tronująca”, „Oranta”, „Hodegetria”, czyli „Wskazująca Drogę” i „Eleusa”.
Pierwszy z wymienionych wizerunków przedstawia Matkę Zbawiciela siedzącą na tronie w pozycji frontalnej, trzymającą przed sobą Dzieciątko Jezus, które błogosławi i ukazuje zwój Pisma. W otoczeniu Maryi znajdują się zwykle aniołowie, a czasami adorujący święci. Wyobrażenia „Tronującej” były jednym z ulubionych tematów sztuki bizantyńskiej. Tworzono je w malarstwie ściennym, tablicowym, mozaikach, płaskorzeźbach i miniaturach.
Ikona typu „Oranta” obecnie również ukazuje Bogarodzicę z Dzieciątkiem. Pierwotnie przedstawiała Matkę Bożą z rękami wzniesionymi ku niebu w geście błagania. Do jednego z wariantów tego przedstawienia należy ikona Matki Boskiej Znaku. Nawiązująca do ikonografii bizantyńskiej z XI wieku. Ikona ta unaocznia ideę Wcielenia Słowa Bożego. Sylwetka Marii ze wzniesionymi ramionami, zarysem przypomina formę kielicha, w którym znajduje się Emmanuel, umieszczony w medalionie na jej piersi, tak jak obecny jest w kielichu w czasie nabożeństwa.
„Hodegetria” ukazuje patrzącą przed siebie Bogarodzicę, która prawą ręką wskazuje na trzymane Dzieciątko. Szata Jezusa zdobiona jest złotem, co ma wskazywać na Jego Boskość, w lewej ręce trzyma zwój Pisma, a prawą błogosławi. „Hodegetria” stanowi najstarszy i najbardziej rozpowszechniony typ ikonograficzny wizerunku Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
„Eleusa” to wizerunek Maryi otaczającej Syna swoją opieką i miłością. Przedstawia Matkę Bożą czule obejmującą i przytulającą do siebie Dzieciątko. W tym typie wyobrażenia zanika dostojeństwo Bogarodzicy, objawia się głęboka ludzka czułość matki do dziecka. Ikona ta nacechowana jest smutkiem, zadumą, a niekiedy i cierpieniem.
Pomimo różnorodności przedstawień Bogarodzicy, łączą je zawsze trzy charakterystyczne elementy. Pierwszy z nich odnosi się do kolorów sukni i płaszcza Matki Bożej, które są odwrotnością barw szat Chrystusa. Maryja ukazana jest zawsze w ciemnobłękitnej sukni, ale okrywa ją purpurowy płaszcz, będący symbolem boskości i królewskiej godności. Kolejny element dotyczy nakrycia głowy Bogarodzicy. Na każdej ikonie jest to ozdobny szal – maforion, dekorowany na czole i ramionach trzema gwiazdami symbolizującymi dziewictwo. Ostatnią cechą łączącą wizerunki Matki Bożej jest przedstawianie Jej zawsze z Chrystusem lub w kompozycjach z Nim związanych.
Prezentowana w katalogu ikona przedstawia Matkę Boską Tychwińską, należącą do typu ikonograficznego „Hodegetria”. Autorstwo pierwszego tego rodzaju wyobrażenia przypisywane jest Łukaszowi Ewangeliście. Wraz z Ewangelią i Dziejami Apostolskimi wizerunek Bogarodzicy został przekazany jego uczniowi – Teofilowi z Antiochii. Następnie ikonę przeniesiono do Jerozolimy, a w V w. do Konstantynopola, który opuściła w 1383. Objawiła się w tym samym roku w okolicach Tychwina. Na pamiątkę tego wydarzenia zbudowano w tym miejscu drewnianą cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Matki Bożej. Na początku XVI w. świątynię drewnianą zastąpiono kamienną. Krótko po tym wokół niej powstał żeński monaster Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni. Licznie przybywający do wspólnoty pielgrzymi często byli świadkami uzdrowień za sprawą cudownej ikony Matki Bożej. W latach 1613-14, dzięki opiece Bogurodzicy, wojska szwedzkie oblegające monaster wycofały się. Wizerunek Matki Boskiej Tychwińskiej należy do najbardziej czczonych w Rosji.
Ikona z oferty aukcyjnej pochodzi z początku XIX w. Wykonany z wielkim kunsztem wizerunek Bogarodzicy zdobi srebrny okład, wykonany w Petersburgu w 1803, pokrywa go ornament roślinny i perełkowanie.
Description:
Tihvnskaya Mother of God, Icon , 1803
Petersburg,
tempera/board, 31.5 x 28 cm; the oklad stamped with maker's mark: hallmark made by 'AYa' (written in Cyrillic) - Aleksandr Yashinov (years of work 1795-1826), silversmith's mark 'MFK' (written in Cyrillic) - (years of work 1800-1830), silver fineness mark '84', city mark, date, oklad of silver,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
tempera/deska, 31,5 x 28 cm, na krawędzi okładu znaki złotnicze: probierz 'AJa' (pisane cyrylicą) - Aleksander Jaszinow (czynny 1795-1826), złotnik 'MFK' (pisane cyrylicą) - nierozpoznany złotnik (czynny 1800-1830), próba srebra '84', znak miejski, data, okład srebrny, repusowany
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
„Zgodnie z teologią ikony, łaska czy energie boskie nie zmniejszają się, jeśli powtórzenia zachowują podobieństwo do pierwowzoru – pozostają takie same we wszystkich ikonach, bez względu na liczbę powtórzeń”. – [RED.] JERZY GMUREK, IKONY: PRZEDSTAWIENIA MARYJNE Z KOLEKCJI MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE: KATALOG ZBIORÓW, WARSZAWA 2004, s. 9
Zapotrzebowanie na ikony w kościele prawosławnym było powszechne. Umieszczano je w świątyniach, ikonostasach, obowiązkowo musiały znajdować się w domach, niezależnie od statusu społecznego ich mieszkańców. Wyobrażenia Matki Bożej noszono w uroczystych procesjach, towarzyszyły wojskom wyruszającym do boju. Powszechny charakter kultu ikon maryjnych wynikał z wiary w ich pomoc w codziennym życiu i moc ochrony przed złem.
Zgodnie z tradycją prawosławną pierwsze ikony Matki Boskiej są przypisywane świętemu Łukaszowi Ewangeliście. Były to wizerunki typu „Eleusa”, co tłumaczy się jako „Miłosierna” lub „Współczująca”. Powstałe później ikony Bogarodzicy są w tym kontekście rozumiane jako naśladownictwo oryginałów Ewangelisty. „Po ikonie Chrystusa, która przypomina o Jego Wcieleniu, ikona Matki Boskiej z kolei mówi o przebóstwieniu człowieka. Ikona Bogarodzicy przedstawia więc pierwszą ludzką istotę, której dane było zrealizować cel Wcielenia, czyli przebóstwienie. (…) to właśnie ikony Bogarodzicy są świadectwem tajemnicy Wcielenia” (ks. Henryk Paprocki, Eklezjalna typologia ikon maryjnych, Ikona maryjna w życiu Kościoła – Sympozjum Polskiego Towarzystwa Mariologicznego i Spotkanie Kustoszów Sanktuariów Polskich, Częstochowa 10-12 września 2014, Częstochowa 2015, s. 27).
Najstarsze wyobrażenia Matki Bożej spotykamy już w malarstwie katakumbowym, datowanym od II do IV wieku. Postać Bogarodzicy była tam ukazywana równie często jak wizerunek Chrystusa. Maryję przedstawiano w konkretnych scenach zaczerpniętych z Pisma Świętego, mogło to być „Zwiastowanie”, „Narodzenie Chrystusa” czy „Pokłon Trzech Mędrców”. Istnieje przypuszczenie, że właśnie te wizerunki stanowiły podstawę dla dalszego rozwoju ikonografii maryjnej i do ukształtowania się konkretnych typów przedstawień. W czasie trwania soborów efeskiego i chalcedońskiego, które miały miejsce w V wieku, zaczęto tworzyć typy ikon Matki Bożej, które są znane do dzisiaj. Od tego czasu w Kościele prawosławnym wyróżnia się cztery modele ikonograficzne Bogarodzicy: „Tronująca”, „Oranta”, „Hodegetria”, czyli „Wskazująca Drogę” i „Eleusa”.
Pierwszy z wymienionych wizerunków przedstawia Matkę Zbawiciela siedzącą na tronie w pozycji frontalnej, trzymającą przed sobą Dzieciątko Jezus, które błogosławi i ukazuje zwój Pisma. W otoczeniu Maryi znajdują się zwykle aniołowie, a czasami adorujący święci. Wyobrażenia „Tronującej” były jednym z ulubionych tematów sztuki bizantyńskiej. Tworzono je w malarstwie ściennym, tablicowym, mozaikach, płaskorzeźbach i miniaturach.
Ikona typu „Oranta” obecnie również ukazuje Bogarodzicę z Dzieciątkiem. Pierwotnie przedstawiała Matkę Bożą z rękami wzniesionymi ku niebu w geście błagania. Do jednego z wariantów tego przedstawienia należy ikona Matki Boskiej Znaku. Nawiązująca do ikonografii bizantyńskiej z XI wieku. Ikona ta unaocznia ideę Wcielenia Słowa Bożego. Sylwetka Marii ze wzniesionymi ramionami, zarysem przypomina formę kielicha, w którym znajduje się Emmanuel, umieszczony w medalionie na jej piersi, tak jak obecny jest w kielichu w czasie nabożeństwa.
„Hodegetria” ukazuje patrzącą przed siebie Bogarodzicę, która prawą ręką wskazuje na trzymane Dzieciątko. Szata Jezusa zdobiona jest złotem, co ma wskazywać na Jego Boskość, w lewej ręce trzyma zwój Pisma, a prawą błogosławi. „Hodegetria” stanowi najstarszy i najbardziej rozpowszechniony typ ikonograficzny wizerunku Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
„Eleusa” to wizerunek Maryi otaczającej Syna swoją opieką i miłością. Przedstawia Matkę Bożą czule obejmującą i przytulającą do siebie Dzieciątko. W tym typie wyobrażenia zanika dostojeństwo Bogarodzicy, objawia się głęboka ludzka czułość matki do dziecka. Ikona ta nacechowana jest smutkiem, zadumą, a niekiedy i cierpieniem.
Pomimo różnorodności przedstawień Bogarodzicy, łączą je zawsze trzy charakterystyczne elementy. Pierwszy z nich odnosi się do kolorów sukni i płaszcza Matki Bożej, które są odwrotnością barw szat Chrystusa. Maryja ukazana jest zawsze w ciemnobłękitnej sukni, ale okrywa ją purpurowy płaszcz, będący symbolem boskości i królewskiej godności. Kolejny element dotyczy nakrycia głowy Bogarodzicy. Na każdej ikonie jest to ozdobny szal – maforion, dekorowany na czole i ramionach trzema gwiazdami symbolizującymi dziewictwo. Ostatnią cechą łączącą wizerunki Matki Bożej jest przedstawianie Jej zawsze z Chrystusem lub w kompozycjach z Nim związanych.
Prezentowana w katalogu ikona przedstawia Matkę Boską Tychwińską, należącą do typu ikonograficznego „Hodegetria”. Autorstwo pierwszego tego rodzaju wyobrażenia przypisywane jest Łukaszowi Ewangeliście. Wraz z Ewangelią i Dziejami Apostolskimi wizerunek Bogarodzicy został przekazany jego uczniowi – Teofilowi z Antiochii. Następnie ikonę przeniesiono do Jerozolimy, a w V w. do Konstantynopola, który opuściła w 1383. Objawiła się w tym samym roku w okolicach Tychwina. Na pamiątkę tego wydarzenia zbudowano w tym miejscu drewnianą cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Matki Bożej. Na początku XVI w. świątynię drewnianą zastąpiono kamienną. Krótko po tym wokół niej powstał żeński monaster Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni. Licznie przybywający do wspólnoty pielgrzymi często byli świadkami uzdrowień za sprawą cudownej ikony Matki Bożej. W latach 1613-14, dzięki opiece Bogurodzicy, wojska szwedzkie oblegające monaster wycofały się. Wizerunek Matki Boskiej Tychwińskiej należy do najbardziej czczonych w Rosji.
Ikona z oferty aukcyjnej pochodzi z początku XIX w. Wykonany z wielkim kunsztem wizerunek Bogarodzicy zdobi srebrny okład, wykonany w Petersburgu w 1803, pokrywa go ornament roślinny i perełkowanie.
Description:
Tihvnskaya Mother of God, Icon , 1803
Petersburg,
tempera/board, 31.5 x 28 cm; the oklad stamped with maker's mark: hallmark made by 'AYa' (written in Cyrillic) - Aleksandr Yashinov (years of work 1795-1826), silversmith's mark 'MFK' (written in Cyrillic) - (years of work 1800-1830), silver fineness mark '84', city mark, date, oklad of silver,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Stan zachowania
0
Technika
tempera/deska
Sygnatura
na krawędzi okładu znaki złotnicze: probierz 'AJa' (pisane cyrylicą) - Aleksander Jaszinow (czynny 1795-1826), złotnik 'MFK' (pisane cyrylicą) - nierozpoznany złotnik (czynny 1800-1830), próba srebra '84', znak miejski, data
Proweniencja
na krawędzi okładu znaki złotnicze: probierz 'AJa' (pisane cyrylicą) - Aleksander Jaszinow (czynny 1795-1826), złotnik 'MFK' (pisane cyrylicą) - nierozpoznany złotnik (czynny 1800-1830), próba srebra '84', znak miejski, data
