46 x 62 cm

olej/płótno, 46 x 62 cm; sygnowany p.d.: 'A. Giery'

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.

Prezentowany obraz "Znad Wisły" powstał w kluczowym, warszawskim okresie malarstwa Gierymskiego, gdy artysta stworzył swoje realistyczne arcydzieła, m.in. "Pomarańczarkę" (ok. 1880-81) oraz "Święto Trąbek I" (1884; obydwa w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie). Nieznany krytyk (podpisujący się Albertus) w recenzji wystawy pośmiertnej malarza (Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, 1902) jednym tchem wymienił "Znad Wisły" obok "Piaskarzy", "Powiśla" czy "Przystani na Solcu", nazywając je "niezawodnymi arcydziełami kunsztu malarskiego".

Gierymski jako obszar tworzenia upodobał sobie Powiśle, być może wyrażające na tle ówczesnej Warszawy ducha nowoczesności w stopniu najwyższym. W jego pracach jawi się jako dzielnica biedoty: zamieszkiwana przez robotników, rzemieślników i ludność żydowską. Gierymski rejestruje takie elementy jak pierwszy warszawski Most Kierbedzia ("Znad Wisły", "Piaskarze", "Święto Trąbek"), pociąg (ten ostatni obraz), statki parowe, barki, warsztaty czy szyldy rzemieślnicze, przyglądając się tym samym wehikułom handlu, transportu i postępu.
Warszawskie obrazy Gierymskiego nie były spontanicznymi studiami z natury. Powstawały w pracowni malarza w domu przy zbiegu ulic Chmielnej, Brackiej i Szpitalnej. Podczas tworzenia niektórych obrazów Gierymski korzystał ze studiów fotograficznych. Swój własny aparat otrzymał jednak dopiero w 1886. Był to wówczas popularny, rewolwerowy aparat Konrada Brandla, warszawskiego fotografa, opatentowany w 1883. Znana jest relacja, która donosi: "spotykamy Prusa i Gierymskiego z aparacikiem Brandla na szyi" - tyle że podczas pobytu obydwu w Puławach w 1887. Najprawdopodobniej, malując "Piaskarzy" w 1887, obraz wyjątkowo bogaty w detal, Gierymski posłużył się już własnym zdjęciem. Skrupulatne naśladownictwo otaczającej rzeczywistości - postaci piaskarzy, nabrzeża, samego piasku (istnieje anegdota, według której artysta przywoził duże ilości piasku do atelier wynajmowanego przy Kruczej, także przez młodego Pankiewicza i Podkowińskiego. Jak pisał Józef Czapski: "Zwalał tam kupy piasku i z natury studiował"). Może to być próbą zmierzenia się malarza z dokładnością odbitki, próbą osiągnięcia nowoczesnego realizmu doby fotografii i wyrazem nowoczesności jego twórczości w ogóle.

"Znad Wisły" przedstawia charakterystyczny, podejmowany przez artystę w kompozycjach z Powiśla motyw barek-berlinek na rzece widzianych o schyłkowych porach dnia (jak w obydwu wersjach "Święta Trąbek"). Drobiazgowy realizm towarzyszący tym obrazom w "Znad Wisły" jakby ustępuje. Gierymskiego maluje swobodnie, brawurowo oddaje wibrującą taflę wody i prześwietlone, migoczące niebo. Dziełu temu jest już blisko do paryskich prac malarza z lat 90.: "Wieczoru nad Sekwaną" (1893, Muzeum Narodowe w Krakowie) i studium do tego obrazu (1893, Muzeum Narodowe w Warszawie), w których wszystkie środki artystyczne zostały podporządkowane rejestracji ulotnego. Gierymski roztapia przedmioty w substancji koloru i światła. Przyglądającemu się widzowi mogą towarzyszyć słowa Bolesława Prusa: "Oświetlenie jest ‘ideą’ jego obrazów i to jest wielka idea, wyższa od wszelkiej historyczności. Bo na tym globie kiedyś nie będzie ani historii, ani nawet ludzkości, a światło pozostanie światłem i będzie ożywiało puste wody, senne lasy albo ruiny ludzkiej cywilizacji. Jeżeli jest w naturze jakiś duch uniwersalny, to ciałem jego jest chyba światło, które kojarzy między sobą najodleglejsze przedmioty i nadaje myśli i sensu całej naturze. Tak więc artysta, jak Gierymski, nie jest ani malarzem ‘rodzajowym’, ani ‘historycznym’, ani ‘fotografem’, ale raczej kapłanem światła, którego śledzi tajemnice i wykłada nam jego piękności".

W 1867 roku rozpoczął kilkumiesięczne studia artystyczne w warszawskiej Klasie Rysunkowej, najprawdopodobniej pod kierunkiem Rafała Hadziewicza. W 1868 roku dzięki uzyskanym funduszom wyjechał na dalsze studia do Monachium, gdzie był jednym z najważniejszych malarzy polskiej kolonii artystycznej w tym mieście. W latach 1868 - 69 uczył się u Georga Hiltenspergera, Alexandra Strähubera i Hermanna Anschütza. Był także uczniem Karla Piloty’ego (w 1870 lub 1871/72). Studia w akademii ukończył w 1872 roku, otrzymując nagrodę za obraz Scena sądu z ‘Kupca weneckiego’. W 1873 roku podróżował z bratem Maksymilianem po Tyrolu i Włoszech (odwiedzili Wenecję, Weronę, Trydent). W latach 1875 - 1879 mieszkał z przerwami w Rzymie. Do kraju powrócił w 1879 roku i zamieszkał w Warszawie. W 1884 roku wyjechał do Wiednia, później do Włoch (w 1885 - 87 mieszkał ponownie w Rzymie), Monachium (1888 - 90) i po raz pierwszy do Paryża (1890 - 93). Kolejne lata spędził w Paryżu i we Włoszech - w Weronie i Rzymie. Wystawiał głównie poza granicami kraju: w Wiedniu, Monachium, Berlinie i wielu innych miastach Europy. Malował sceny kostiumowe inspirowane malarstwem XVIII w., pejzaże miejskie - głównie nokturny i widoki architektury, sceny rodzajowe związane z miastem i jego krajobrazami (zwłaszcza w okresie warszawskim w jego twórczości dominuje tematyka związana z życiem w najuboższych nadwiślańskich dzielnicach i egzotyka getta żydowskiego), pejzaże z okolic Monachium i Tyrolu.

Description:
oil on canvas, 46 x 62 cm

Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.

olej/płótno