Powrót do DESA.PL
6 of Liczba obiektów: 37
6
Jacek Malczewski | "Uskrzydlona" (Portret Marii Balowej), 1907
Estymacja:
320,000 zł - 450,000 zł
Pominięte
Aukcja na żywo
Muzy. Artysta, Model, Inspiracja
Wymiary
61 x 49,5 cm
Opis
olej/tektura, 61 x 49,5 cm; sygnowany i datowany p.d.: 'J. Malczewski | 1907'; na odwrociu papierowe nalepki wystawowe

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.

Opłaty:
„Nad brzegiem zielonej fali
Stoisz różowa i cicha
Za Tobą Lido w słońcu się pali
Przed Tobą morze oddycha.
A pod Twe stopy, które w piasku toną
Na Hadrii brzegu
Zielone fale wodę swoją słoną
Wiodą w szeregu.
W darze ci niosą porosty zielone
Muszelek drobne istoty
Cofają się same wielce wzruszone
Z takiej ochoty.
I znowu wracają i znowu Ci kładą
Swych skarbów krocie.
I znów się perlą spienione kaskady w swoim odwrocie.
I ja podobnie pod Twe stopy białe
Przeczyste, święte,
Składam mych natchnień czerwone korale
W sztukę zaklęte (…)”.

– JACEK MALCZEWSKI, NAD BRZEGIEM ZIELONEJ FALI, 1906

Pierwszy monografista i krewny Jacka Malczewskiego, Adam Heydel, zauważa, iż okres pomiędzy 1906 a 1910 był czasem nowych odkryć malarskich oraz przełamania „zbyt skrystalizowanego schematu kompozycyjnego” w twórczości malarza (Adam Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933, s. 198). Zmiana przejawia się również w rozjaśnieniu kolorytu prac – na obrazach Malczewskiego pojawiają się ciepłe fiolety, karminy oraz niebieskawe zielenie. Owa łagodna kolorystyka obecna jest również w prezentowanej kompozycji. Kształtuje ona aurę spokoju i radości, która w pełni oddawała ówczesny stan ducha Malczewskiego. Był to czas, w którym malarz jedyny raz wyjechał w podróż ze swoją muzą.

Portretowaną jest Maria Balowa, ukochana i pierwsza muza artysty. Twarz kobiety jest młoda i radosna, przyozdobiona wysoko upiętą fryzurą. Ukazana jest w półpostaci i przyodziana w zwiewną suknię z dużym dekoltem. Postać byłaby łagodnym aniołem, gdyby nie obecność dwóch par skrzydeł oraz dwóch wznoszących się nad głową wężów, co zbliża ją bardziej do kobiety-chimery uosabianej w twórczości Malczewskiego z wybuchem zmysłowości. Kobieta nosi rysy Marii Balowej. Ową hipotezę potwierdza datowanie umieszczone pod sygnaturą oraz niezwykły pejzaż znajdujący się w wąskim przesmyku skrzydeł portretowanej. Morze jest niezwykle rzadkim motywem w twórczości Jacka Malczewskiego. Zbieżność okresu powstania pracy oraz wspomnianego już wyjazdu Balowej i Malczewskiego do Neapolu potwierdza hipotezę, iż portretowaną jest Maria z Tuligłów. Artysta, wracając z majątku Balów, miał w zwyczaju powracanie myślami do ukochanej Balowej i nadawanie jej rysów bohaterom licznych kompozycji. Jej rysy, prawdopodobnie wspominane po pewnym czasie rozłąki ulegały niewielkiej przemianie, jednakże pozostawały na tyle rozpoznawalne, iż Maria mogła powiedzieć: „prawie wszystkie panie do mnie podobne ogromnie”.

W opinii do prezentowanej pracy Agnieszka Ławniczakowa łączy „Uskrzydloną” z podobną, większą kompozycją przechowywaną w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu. Prezentowana na aukcji praca według Ławniczakowej ma „świeżość i lekkość spontanicznego, szybkiego studium, zaś druga ‘muzealna’ wersja tematu z 1908 jest dziełem o charakterze w pełni skończonym” (Agnieszka Ławniczakowa, opinia o obrazie „Uskrzydlona”). Pierwsza wersja uskrzydlonej posiada finezyjność, lekkość i swobodę powstającej pod wpływem barwnych wspomnień pracy.

W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).

Description:
"The Winged Woman" (Portrait of Maria Balowa), 1907
oil on paperboard, 61 x 49.5 cm; signed and dated lower right: 'J. Malczewski | 1907'; on the reverse exhibition paper labels'

Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.


Technika
olej/tektura
Sygnatura
sygnowany i datowany p.d.: 'J. Malczewski | 1907'; na odwrociu papierowe nalepki wystawowe
Proweniencja
- dom aukcyjny Rempex; - kolekcja prywatna, Polska
Literatura
- opinia dr Agnieszki Ławniczakowej, znawyczni oeuvre artysty, z dn. 4 marca 1999 roku (poprawiona stylistycznie 7 listopada 2006 roku); - wersja obrazu w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu, 1908
Wystawiany
- Galeria stała Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu (depozyt 2010-2019); - Jacek i Rafał Malczewscy, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, 25 marca - 4 września 2011, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, 17 marca - 31 lipca 2012