2
Jan Lebenstein | Figura osiowa, 1961
Estymacja:
45,000 zł - 65,000 zł
Sprzedane
55,000 zł
Aukcja na żywo
Prace na Papierze. Sztuka Współczesna
Artysta
Jan Lebenstein (1930 - 1999)
Wymiary
68,5 x 68,5 cm
Kategoria
Opis
gwasz, tusz/papier milimetrowy, 68,5 x 68,5 cm; na odwrociu naklejka z opisem pracy z Galerie Chalette oraz naklejka wystawowa z "Fifteen Polish Painters" z opisem pracy z; The Museum of Modern Art w Nowym Jorku na odwrociu naklejka kolekcji Johna D. Rockefellera III i jego żony wraz z opisem pracy, naklejka z The Minneapolis Institute of Arts wraz z numerem wypożyczenia z Museum of Modern Art, naklejka Museum of Modern Art wraz z numerem wypożyczenia z Galerie Chalette oraz naklejka z Christie's w Nowym Jorku
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"’Figury osiowe’ były obrazami pojęciowymi, tzn. rzutowały naturę w sposób wyabstrahowany na obraz, a nie przedstawiały przedmiotu w sposób bezpośredni. Wbrew twierdzeniu, że symetria jest ideą głupców, odwoływałem się do jednej z prawd zasadniczych, do jednej
z najbardziej dla mnie frapujących struktur w naturze. Frapowała mnie także pewna statyka,
zastygłość organizmu w formie nieruchomej, co wydaje mi się być ideałem w malarstwie".
– JAN LEBENSTEIN, PORTRETY WEWNĘTRZNE. ROZMOWA Z JANEM LEBENSTEINEM, "KULTURA" NR 11, 12.03.1967
Prezentowana tutaj gwaszowa "Figura osiowa" z 1961 roku, może być uważana za dzieło emblematyczne dla obecności Jana Lebensteina w amerykańskim świecie sztuki. Praca wystawiona była na słynnej wystawie "15 Polish Painters" zorganizowanej przez Petera Selza w 1961 roku w nowojorskiej MoMA. Artystę reprezentowała w tamtym czasie nowojorska galeria Chalette Madeleine i Artura Lejwow. Dzieło zakupione zostało następnie przez słynnego amerykańskiego przedsiębiorcę i zbieracza sztuki Davida Rockefellera i stało się częścią jego bogatej kolekcji.
Jan Lebenstein debiutował w połowie lat 50. XX wieku podczas znanej wystawy "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi", która przeszła do historii sztuki polskiej jako "Arsenał" i stała się symbolem końca socrealizmu. Młody malarz dość szybko zyskał uznanie również poza Polską Ludową i przez pewien czas cieszył się popularnością również na Zachodzie zarówno w Europie, jak i Stanach Zjednoczonych Ameryki. W 1959 dwudziestodziewięcioletni artysta wziął udział w kilku wystawach zagranicznych, między innymi w tak prestiżowych imprezach, jak Biennale w Sao Paulo oraz Documenta w Kassel. Był to początek okresu, w którym Lebenstein miał okazję wystawiać w prestiżowych instytucjach artystycznych. Jednym z ważniejszych momentów jego europejskiej kariery było zdobycie w tym samym roku nagrody głównej na Premiere Biennale de Paris. Następnie Lebenstein otrzymał stypendium, które pozwoliło mu wyjechać do Paryża na dłużej, a w konsekwencji osiedlić się tam na stałe.
Prezentowana tutaj praca to jedna z "Figur osiowych", które artysta tworzył na początku lat 60. Ich genezę stanowią wertykalne obrazy Lebensteina z drugiej połowy lat 50. przedstawiające figurę ludzką dość ciasno umiejscowioną w ramach kompozycji. Figury te zmieniały się w kierunku coraz większych uproszczeń i stopniowego zatracania rozpoznawalnych cech ludzkich. W momencie, gdy "figury" zatraciły cechy ludzkie, głównym elementem znaczeniowym tych obrazów stała się sama forma malarska i wynikające z niej efekty fakturowe. "Figury osiowe" powstawały zarówno
w technice olejnej na płótnie, jak i malowane były gwaszem na papierze – czego przykładem jest prezentowany tutaj obraz. Podobnie jak inne przedstawienia z tego cyklu charakteryzuje go pionowy, osiowy podział, wzdłuż którego rozkładają się płaszczyzny barw. W ten sposób tworzy się w obrazie aluzja do przedstawienia nieokreślonej natury postaci czy
stworzeń. W niniejszym gwaszu artysta wzdłuż środkowej osi obrazu namalował dwa okręgi, które na tle szarego, symetrycznego kształtu u góry kompozycji tworzą wrażenie maski czy czaszki skierowanej w stronę widzów. Artysta ograniczył gamę barw do brązów, czerni i szarości, co jest charakterystyczne dla wielu prac z serii o wskazanym tytule. Płaszczyznę przedstawienia pokrywa charakterystyczna dla gwaszu ziarnista faktura oraz zacieki, które współdecydują o ekspresji tej pracy. "Figury osiowe" bywają zaliczane do nurtu tzw. malarstwa materii. Bogate efekty fakturowe, które były nieodłączną cechą malarstwa określanego za pomocą tej kategorii, artysta z łatwością osiągał, gdy posługiwał się farbą olejną, którą malował na płótnie, jednak prezentowany tutaj przykład "figury" wskazuje na to, że zróżnicowaną, zauważalnie bogatą powierzchnię obrazu artysta starał się uzyskać również w innych technikach, na przykład wówczas, gdy za podłoże służył mu papier. Prace z tego cyklu doczekały się wielu interpretacji, w których krytycy i krytyczki zwracali uwagę głownie na ciemną, "posępną" kolorystykę oraz hieratyczny, pionowy kształt, który przywodzi na myśl totemy – figury związane z religijnym kultem.
Ważnym momentem dla kariery Lebensteina był jej etap amerykański. Malarz nawiązał kontakt z nowojorskim galerzystą Arturem Lejwą, w którego Gallerie Chalette wystawiał swoje prace. Został zauważony przez tamtejszych kuratorów. Peter Seltz, związany z Museum of Modern Art w 1961, włączył jego prace do pokazu "15 Polish Painters", który miał na celu przedstawiać ważne osobistości współczesnego malarstwa polskiego. To właśnie na tej wystawie eksponowany był prezentowany gwasz na papierze z cyklu "Figur osiowych". W następujący sposób opisywano tę oraz inne prace z tego cyklu w katalogu wystawy: "Jego wyobraźnia jest wysoce oryginalna: wytworzył on osiowe, niemniej asymetryczne figury, które łączą geometryczne i mechaniczne formy z organizmami, które przypominają zarówno rośliny, jak i postacie. Same figury rozpościerające się i rozciągnięte wzdłuż pionowych osi obrysowane są wyraźnym konturem i zdecydowanie wypełnione – jednak często zderzone zostają z płynnym tłem naruszającym ich powierzchnie. Przywołują one ludzki szkielet, ale człowieczeństwo nie jest nigdy naprawdę zaznaczone. Całościowy obraz człowieka pozostaje jednak niejednoznaczny i nawet bardziej ambiwalentny" (cyt. za.: 15 Polish Painters, katalog wystawy, New York 1961, s. 11). Lebenstein został wówczas zaprezentowany jako jeden z najważniejszych polskich malarzy, a moment ten był jednym z ważniejszych
dla jego kariery.
Malarz i grafik. Studiował w warszawskiej ASP w pracowni Artura Nachta-Samborskiego. Debiutował na wystawie “Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w warszawskim Arsenale w 1955. W 1959 otrzymał Grand Prix na I Międzynarodowym Biennale Młodych w Paryżu za cykl obrazów figury osiowe. Od tego czasu mieszkał na stałe w Paryżu. W kolejnych latach tematy czerpał z literatury starożytnej, mitologii, Biblii. Stworzył cykl poświęcony wyobrażeniom prehistorycznych zwierząt. Związany był ze środowiskiem paryskiej “Kultury", m. in. ilustrował wydawane tam opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W 1976 otrzymał Nagrodę Fundacji im. A. Jurzykowskiego z Nowego Jorku, a w 1987 otrzymał niezależną Nagrodę im. Jana Cybisa. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie i Poznaniu oraz w Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Nationale d’Art Moderne w Paryżu.
Description:
Axial Figure, 1961
gouache, ink on millimeter paper, 68.5 x 68.5 cm; on the reverse the sticker from the Galerie Chalette and the sticker of "Fifteen Polish Painters" with the description of the artwork from The Museum of Modern Art in New York ; on the reverse the sticker of the collection of John D. Rockefeller III and his wife with the description of the artwork, the sticker of The Minneapolis Institute of Arts with the number of the loan from Museum of Modern Art, the sticker from the Museum of Modern Art with the loan numbers from the Galerie Chalette and the sticker from auction house Christie's in New York
Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"’Figury osiowe’ były obrazami pojęciowymi, tzn. rzutowały naturę w sposób wyabstrahowany na obraz, a nie przedstawiały przedmiotu w sposób bezpośredni. Wbrew twierdzeniu, że symetria jest ideą głupców, odwoływałem się do jednej z prawd zasadniczych, do jednej
z najbardziej dla mnie frapujących struktur w naturze. Frapowała mnie także pewna statyka,
zastygłość organizmu w formie nieruchomej, co wydaje mi się być ideałem w malarstwie".
– JAN LEBENSTEIN, PORTRETY WEWNĘTRZNE. ROZMOWA Z JANEM LEBENSTEINEM, "KULTURA" NR 11, 12.03.1967
Prezentowana tutaj gwaszowa "Figura osiowa" z 1961 roku, może być uważana za dzieło emblematyczne dla obecności Jana Lebensteina w amerykańskim świecie sztuki. Praca wystawiona była na słynnej wystawie "15 Polish Painters" zorganizowanej przez Petera Selza w 1961 roku w nowojorskiej MoMA. Artystę reprezentowała w tamtym czasie nowojorska galeria Chalette Madeleine i Artura Lejwow. Dzieło zakupione zostało następnie przez słynnego amerykańskiego przedsiębiorcę i zbieracza sztuki Davida Rockefellera i stało się częścią jego bogatej kolekcji.
Jan Lebenstein debiutował w połowie lat 50. XX wieku podczas znanej wystawy "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi", która przeszła do historii sztuki polskiej jako "Arsenał" i stała się symbolem końca socrealizmu. Młody malarz dość szybko zyskał uznanie również poza Polską Ludową i przez pewien czas cieszył się popularnością również na Zachodzie zarówno w Europie, jak i Stanach Zjednoczonych Ameryki. W 1959 dwudziestodziewięcioletni artysta wziął udział w kilku wystawach zagranicznych, między innymi w tak prestiżowych imprezach, jak Biennale w Sao Paulo oraz Documenta w Kassel. Był to początek okresu, w którym Lebenstein miał okazję wystawiać w prestiżowych instytucjach artystycznych. Jednym z ważniejszych momentów jego europejskiej kariery było zdobycie w tym samym roku nagrody głównej na Premiere Biennale de Paris. Następnie Lebenstein otrzymał stypendium, które pozwoliło mu wyjechać do Paryża na dłużej, a w konsekwencji osiedlić się tam na stałe.
Prezentowana tutaj praca to jedna z "Figur osiowych", które artysta tworzył na początku lat 60. Ich genezę stanowią wertykalne obrazy Lebensteina z drugiej połowy lat 50. przedstawiające figurę ludzką dość ciasno umiejscowioną w ramach kompozycji. Figury te zmieniały się w kierunku coraz większych uproszczeń i stopniowego zatracania rozpoznawalnych cech ludzkich. W momencie, gdy "figury" zatraciły cechy ludzkie, głównym elementem znaczeniowym tych obrazów stała się sama forma malarska i wynikające z niej efekty fakturowe. "Figury osiowe" powstawały zarówno
w technice olejnej na płótnie, jak i malowane były gwaszem na papierze – czego przykładem jest prezentowany tutaj obraz. Podobnie jak inne przedstawienia z tego cyklu charakteryzuje go pionowy, osiowy podział, wzdłuż którego rozkładają się płaszczyzny barw. W ten sposób tworzy się w obrazie aluzja do przedstawienia nieokreślonej natury postaci czy
stworzeń. W niniejszym gwaszu artysta wzdłuż środkowej osi obrazu namalował dwa okręgi, które na tle szarego, symetrycznego kształtu u góry kompozycji tworzą wrażenie maski czy czaszki skierowanej w stronę widzów. Artysta ograniczył gamę barw do brązów, czerni i szarości, co jest charakterystyczne dla wielu prac z serii o wskazanym tytule. Płaszczyznę przedstawienia pokrywa charakterystyczna dla gwaszu ziarnista faktura oraz zacieki, które współdecydują o ekspresji tej pracy. "Figury osiowe" bywają zaliczane do nurtu tzw. malarstwa materii. Bogate efekty fakturowe, które były nieodłączną cechą malarstwa określanego za pomocą tej kategorii, artysta z łatwością osiągał, gdy posługiwał się farbą olejną, którą malował na płótnie, jednak prezentowany tutaj przykład "figury" wskazuje na to, że zróżnicowaną, zauważalnie bogatą powierzchnię obrazu artysta starał się uzyskać również w innych technikach, na przykład wówczas, gdy za podłoże służył mu papier. Prace z tego cyklu doczekały się wielu interpretacji, w których krytycy i krytyczki zwracali uwagę głownie na ciemną, "posępną" kolorystykę oraz hieratyczny, pionowy kształt, który przywodzi na myśl totemy – figury związane z religijnym kultem.
Ważnym momentem dla kariery Lebensteina był jej etap amerykański. Malarz nawiązał kontakt z nowojorskim galerzystą Arturem Lejwą, w którego Gallerie Chalette wystawiał swoje prace. Został zauważony przez tamtejszych kuratorów. Peter Seltz, związany z Museum of Modern Art w 1961, włączył jego prace do pokazu "15 Polish Painters", który miał na celu przedstawiać ważne osobistości współczesnego malarstwa polskiego. To właśnie na tej wystawie eksponowany był prezentowany gwasz na papierze z cyklu "Figur osiowych". W następujący sposób opisywano tę oraz inne prace z tego cyklu w katalogu wystawy: "Jego wyobraźnia jest wysoce oryginalna: wytworzył on osiowe, niemniej asymetryczne figury, które łączą geometryczne i mechaniczne formy z organizmami, które przypominają zarówno rośliny, jak i postacie. Same figury rozpościerające się i rozciągnięte wzdłuż pionowych osi obrysowane są wyraźnym konturem i zdecydowanie wypełnione – jednak często zderzone zostają z płynnym tłem naruszającym ich powierzchnie. Przywołują one ludzki szkielet, ale człowieczeństwo nie jest nigdy naprawdę zaznaczone. Całościowy obraz człowieka pozostaje jednak niejednoznaczny i nawet bardziej ambiwalentny" (cyt. za.: 15 Polish Painters, katalog wystawy, New York 1961, s. 11). Lebenstein został wówczas zaprezentowany jako jeden z najważniejszych polskich malarzy, a moment ten był jednym z ważniejszych
dla jego kariery.
Malarz i grafik. Studiował w warszawskiej ASP w pracowni Artura Nachta-Samborskiego. Debiutował na wystawie “Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w warszawskim Arsenale w 1955. W 1959 otrzymał Grand Prix na I Międzynarodowym Biennale Młodych w Paryżu za cykl obrazów figury osiowe. Od tego czasu mieszkał na stałe w Paryżu. W kolejnych latach tematy czerpał z literatury starożytnej, mitologii, Biblii. Stworzył cykl poświęcony wyobrażeniom prehistorycznych zwierząt. Związany był ze środowiskiem paryskiej “Kultury", m. in. ilustrował wydawane tam opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W 1976 otrzymał Nagrodę Fundacji im. A. Jurzykowskiego z Nowego Jorku, a w 1987 otrzymał niezależną Nagrodę im. Jana Cybisa. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie i Poznaniu oraz w Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Nationale d’Art Moderne w Paryżu.
Description:
Axial Figure, 1961
gouache, ink on millimeter paper, 68.5 x 68.5 cm; on the reverse the sticker from the Galerie Chalette and the sticker of "Fifteen Polish Painters" with the description of the artwork from The Museum of Modern Art in New York ; on the reverse the sticker of the collection of John D. Rockefeller III and his wife with the description of the artwork, the sticker of The Minneapolis Institute of Arts with the number of the loan from Museum of Modern Art, the sticker from the Museum of Modern Art with the loan numbers from the Galerie Chalette and the sticker from auction house Christie's in New York
Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
gwasz, tusz/papier milimetrowy
Sygnatura
na odwrociu naklejka z opisem pracy z Galerie Chalette oraz naklejka wystawowa z "Fifteen Polish Painters" z opisem pracy z; The Museum of Modern Art w Nowym Jorku na odwrociu naklejka kolekcji Johna D. Rockefellera III i jego żony wraz z opisem pracy, naklejka z The Minneapolis Institute of Arts wraz z numerem wypożyczenia z Museum of Modern Art, naklejka Museum of Modern Art wraz z numerem wypożyczenia z Galerie Chalette oraz naklejka z Christie's w Nowym Jorku
Proweniencja
- "15 Polish painters", Museum of Modern Art, Nowy Jork,; 1961 (później Pittsburg, Carnegie Institute, 1961; Minneapolis, Minneapolis Institute of Arts, 1961; St.Louis, Washington University, 1961; Utica Munson, William Proctor Institute, 1962; Montreal, Museum of Fine Arts, 1962; Ottawa, The National Gallery of Canada, 1962)
Literatura
- Fifteen Polish Painters, Museum of Modern Art, New York 1961, s. 62, poz. 51
Wystawiany
- "15 Polish painters", Museum of Modern Art, Nowy Jork,; 1961 (później Pittsburg, Carnegie Institute, 1961; Minneapolis, Minneapolis Institute of Arts, 1961; St.Louis, Washington University, 1961; Utica Munson, William Proctor Institute, 1962; Montreal, Museum of Fine Arts, 1962; Ottawa, The National Gallery of Canada, 1962)
