121
Tadeusz Kantor | "Kuvert" , 1965
Estymacja:
250,000 zł - 300,000 zł
Sprzedane
250,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy awangardy po 1945
Artysta
Tadeusz Kantor (1915 - 1990)
Wymiary
90 x 100 cm
Kategoria
Opis
assemblage, olej/płótno, 90 x 100 cm; sygnowany i datowany na odwrociu: 'T Kantor | 1965 '; na blejtramie nalepka wystawowa z Muzeum Sztuki w Łodzi (częściowo uszkodzona)
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%; - Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"Przypadek należy do zjawisk ignorowanych, pogardzanych, zepchniętych w najniższe rejony działalności ludzkiej. W sztuce odnajduje racje istnienia i swoją rangę". - TADEUSZ KANTOR Druga połowa lat 50. x X wieku to w twórczości Kantora czas malarstwa informel. Gruba warstwa narzucanej na płótno farby, tworząca abstrakcyjne kształty, spływająca po płótnie - to charakterystyczna cecha jego twórczości w tym okresie. Możliwość tworzenia w ten sposób była też w pewnym sensie reakcją na obowiązujący wcześniej, siłą narzucony socrealizm, który zmuszał artystów i artystki do tworzenia kompozycji figuralnych o ideologicznej treści. Informel, powstający w czasach politycznej i kulturowej "odwilży", otworzył możliwość zerwania z malarstwem przedmiotowym, które niezależnie od treści wśród pewnych twórców budziło mimowolne skojarzenia z okresem stalinizmu i kulturowego zniewolenia. Jednak po kilku latach praktykowania abstrakcji niektórzy z artystów i artystek, a wśród nich Kantor, poczuli potrzebę powrotu do sztuki przedstawiającej, rzecz jasna na własnych, niezależnych zasadach. Kantor poczuł wtedy potrzebę ponownego włączenia do swojej sztuki reprezentacji rzeczywistości, a dokładniej - przedmiotów. Obiekty, którymi interesował się artysta, miały "niski" status, nie budziły skojarzeń z kulturą wysoką, zwracały raczej uwagę swoją powszedniością, brzydotą czy śmieciowym charakterem. W 1961 artysta opublikował "Manifest ambalaży", w którym pisał: "Przedmiot interesował mnie zawsze. Zdawałem sobie sprawę, że on sam jest nie do zwyciężenia i niedostępny. Naturalistycznie odtworzony na obrazie staje się mniej lub bardziej naiwnym fetyszem. Kolor, który usiłuje go dotknąć, uwikłuje się natychmiast w pasjonującą przygodę światła, materii i fantomów. Ale przedmiot trwa dalej nieodgadniony. Czy nie można by go ‘dotknąć’ w inny sposób. Sztuczny. Poprzez negatyw, odcisk lub przez ukrycie. Przez coś, co go ukrywa" (Wiesław Borowski, Tadeusz Kantor, Warszawa 1982, s. 147-148). Kantor sprzeciwiał się zatem naturalistycznemu odwzorowaniu przedmiotów w malarstwie, z drugiej strony czuł potrzebę włączenia ich do swojej sztuki. Tym samym przełamywał informelową zasadę pozornej autonomii dzieła, jego odseparowania od jakiejkolwiek rzeczywistości pozaobrazowej. Początek lat 60. x X wieku to czas, gdy w sztuce Kantora pojawiają się jeszcze obrazy abstrakcyjne o grubej, bogatej fakturze. W kolejnych latach to właśnie ambalaże stały się głównym przedmiotem jego zainteresowania w sztukach plastycznych obok nieustannych poszukiwań w zakresie teatru. Zgodnie z definicją słownikową "asamblaż" jest zbiorem gotowych przedmiotów lub ich fragmentów zgromadzonych i włączonych w obręb dzieła sztuki. Z kolej "ambalaż" to praktyka artystyczna polegająca na opakowywaniu przedmiotów czy nawet budynków tak, by poprzez zasłonięcie nadać im charakteru niezwykłości i tajemniczości. Płotna Tadeusza Kantora, do których przytwierdzał gotowe przedmioty, można określać za pomocą obu terminów - niekiedy bowiem przedmioty w obrazach Kantora są rzeczywiście opakowaniem dla innych. W wielu przypadkach jednak obiekty przytwierdzane do obrazów nie stanowiły opakowań, dlatego też takie prace należałoby nazywać raczej "asamblażami". Sam Kantor używał jednak zwykle zapisywanego z francuska słowa "emballage". Prezentowane w niniejszym katalogu prace Kantora to "Obraz" z 1963 oraz "Kuvert" z 1965. Pierwszy z nich jest przykładem malarstwa abstrakcyjnego o bogatej fakturze. Widoczne są na nim wydatne impasty, ślady rozpryskującej się farby, co daje efekt ekspresyjnej kompozycji, która wydaje się nie być podporządkowana żadnym założeniom, może poza zasadą programowej spontaniczności. Z kolei "Kuvert" stanowi przykład asamblażu, choć zapewne sam Kantor określiłby go mianem ambalażu. Nie wiemy bowiem, czy przedmiot przytwierdzony do płótna, przypominający przesyłkę pocztową jest rzeczywiście opakowaniem dla czegokolwiek? Czy raczej jego zadaniem jest wytwarzanie w odbiorcy ciekawości poprzez pozorne skrywanie czegoś w jego wnętrzu? Niezależnie od rozstrzygnięcia jest to przykład dzieła, które właśnie poprzez ten cytat z rzeczywistości przełamuje abstrakcyjność i pozorną autonomię sztuki, zbliża jej zawartość do potocznej codzienności.
W 1939 roku ukończył ASP w Krakowie. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej awangardy artystycznej doby powojennej, a przede wszystkim twórcą polskiego teatru awangardowego eksperymentalnego teatru podziemnego, a od 1956 teatru Cricot 2 w Krakowie. Był współzałożycielem i członkiem Grupy Plastyków Nowoczesnych w 1945 roku. W 1955 odbył podróż do Paryża, gdzie zetknął się z najnowszymi tendencjami w sztuce światowej. W jego twórczości główną formą wypowiedzi artystycznej było malarstwo abstrakcyjne, zwłaszcza typu informel, zajmował się także grafiką; aranżował happeningi, zajmował się scenografią i filmem. Prowadził działalność pedagogiczną: w 1948 i 1968 roku w ASP w Krakowie i w 1961 w akademii w Hamburgu. Laureat m.in. nagrody Fundacji im. Goethego w 1978 w Szwajcarii.
Description:
"Kuvert", 1965
oil, assemblage on canvas, 90 x 100 cm; signed and dated on the reverse: 'T Kantor | 1965'; on the stretcher an exhibition sticker from Muzeum Sztuki in Lodz (partly destroyed)
Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%; - Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
"Przypadek należy do zjawisk ignorowanych, pogardzanych, zepchniętych w najniższe rejony działalności ludzkiej. W sztuce odnajduje racje istnienia i swoją rangę". - TADEUSZ KANTOR Druga połowa lat 50. x X wieku to w twórczości Kantora czas malarstwa informel. Gruba warstwa narzucanej na płótno farby, tworząca abstrakcyjne kształty, spływająca po płótnie - to charakterystyczna cecha jego twórczości w tym okresie. Możliwość tworzenia w ten sposób była też w pewnym sensie reakcją na obowiązujący wcześniej, siłą narzucony socrealizm, który zmuszał artystów i artystki do tworzenia kompozycji figuralnych o ideologicznej treści. Informel, powstający w czasach politycznej i kulturowej "odwilży", otworzył możliwość zerwania z malarstwem przedmiotowym, które niezależnie od treści wśród pewnych twórców budziło mimowolne skojarzenia z okresem stalinizmu i kulturowego zniewolenia. Jednak po kilku latach praktykowania abstrakcji niektórzy z artystów i artystek, a wśród nich Kantor, poczuli potrzebę powrotu do sztuki przedstawiającej, rzecz jasna na własnych, niezależnych zasadach. Kantor poczuł wtedy potrzebę ponownego włączenia do swojej sztuki reprezentacji rzeczywistości, a dokładniej - przedmiotów. Obiekty, którymi interesował się artysta, miały "niski" status, nie budziły skojarzeń z kulturą wysoką, zwracały raczej uwagę swoją powszedniością, brzydotą czy śmieciowym charakterem. W 1961 artysta opublikował "Manifest ambalaży", w którym pisał: "Przedmiot interesował mnie zawsze. Zdawałem sobie sprawę, że on sam jest nie do zwyciężenia i niedostępny. Naturalistycznie odtworzony na obrazie staje się mniej lub bardziej naiwnym fetyszem. Kolor, który usiłuje go dotknąć, uwikłuje się natychmiast w pasjonującą przygodę światła, materii i fantomów. Ale przedmiot trwa dalej nieodgadniony. Czy nie można by go ‘dotknąć’ w inny sposób. Sztuczny. Poprzez negatyw, odcisk lub przez ukrycie. Przez coś, co go ukrywa" (Wiesław Borowski, Tadeusz Kantor, Warszawa 1982, s. 147-148). Kantor sprzeciwiał się zatem naturalistycznemu odwzorowaniu przedmiotów w malarstwie, z drugiej strony czuł potrzebę włączenia ich do swojej sztuki. Tym samym przełamywał informelową zasadę pozornej autonomii dzieła, jego odseparowania od jakiejkolwiek rzeczywistości pozaobrazowej. Początek lat 60. x X wieku to czas, gdy w sztuce Kantora pojawiają się jeszcze obrazy abstrakcyjne o grubej, bogatej fakturze. W kolejnych latach to właśnie ambalaże stały się głównym przedmiotem jego zainteresowania w sztukach plastycznych obok nieustannych poszukiwań w zakresie teatru. Zgodnie z definicją słownikową "asamblaż" jest zbiorem gotowych przedmiotów lub ich fragmentów zgromadzonych i włączonych w obręb dzieła sztuki. Z kolej "ambalaż" to praktyka artystyczna polegająca na opakowywaniu przedmiotów czy nawet budynków tak, by poprzez zasłonięcie nadać im charakteru niezwykłości i tajemniczości. Płotna Tadeusza Kantora, do których przytwierdzał gotowe przedmioty, można określać za pomocą obu terminów - niekiedy bowiem przedmioty w obrazach Kantora są rzeczywiście opakowaniem dla innych. W wielu przypadkach jednak obiekty przytwierdzane do obrazów nie stanowiły opakowań, dlatego też takie prace należałoby nazywać raczej "asamblażami". Sam Kantor używał jednak zwykle zapisywanego z francuska słowa "emballage". Prezentowane w niniejszym katalogu prace Kantora to "Obraz" z 1963 oraz "Kuvert" z 1965. Pierwszy z nich jest przykładem malarstwa abstrakcyjnego o bogatej fakturze. Widoczne są na nim wydatne impasty, ślady rozpryskującej się farby, co daje efekt ekspresyjnej kompozycji, która wydaje się nie być podporządkowana żadnym założeniom, może poza zasadą programowej spontaniczności. Z kolei "Kuvert" stanowi przykład asamblażu, choć zapewne sam Kantor określiłby go mianem ambalażu. Nie wiemy bowiem, czy przedmiot przytwierdzony do płótna, przypominający przesyłkę pocztową jest rzeczywiście opakowaniem dla czegokolwiek? Czy raczej jego zadaniem jest wytwarzanie w odbiorcy ciekawości poprzez pozorne skrywanie czegoś w jego wnętrzu? Niezależnie od rozstrzygnięcia jest to przykład dzieła, które właśnie poprzez ten cytat z rzeczywistości przełamuje abstrakcyjność i pozorną autonomię sztuki, zbliża jej zawartość do potocznej codzienności.
W 1939 roku ukończył ASP w Krakowie. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej awangardy artystycznej doby powojennej, a przede wszystkim twórcą polskiego teatru awangardowego eksperymentalnego teatru podziemnego, a od 1956 teatru Cricot 2 w Krakowie. Był współzałożycielem i członkiem Grupy Plastyków Nowoczesnych w 1945 roku. W 1955 odbył podróż do Paryża, gdzie zetknął się z najnowszymi tendencjami w sztuce światowej. W jego twórczości główną formą wypowiedzi artystycznej było malarstwo abstrakcyjne, zwłaszcza typu informel, zajmował się także grafiką; aranżował happeningi, zajmował się scenografią i filmem. Prowadził działalność pedagogiczną: w 1948 i 1968 roku w ASP w Krakowie i w 1961 w akademii w Hamburgu. Laureat m.in. nagrody Fundacji im. Goethego w 1978 w Szwajcarii.
Description:
"Kuvert", 1965
oil, assemblage on canvas, 90 x 100 cm; signed and dated on the reverse: 'T Kantor | 1965'; on the stretcher an exhibition sticker from Muzeum Sztuki in Lodz (partly destroyed)
Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
assemblage, olej/płótno
Sygnatura
sygnowany i datowany na odwrociu: 'T Kantor | 1965 '; na blejtramie nalepka wystawowa z Muzeum Sztuki w Łodzi (częściowo uszkodzona)
Literatura
- w załączeniu potwierdzenie autentyczności pracy przez Lecha Stangreta z 16.12.2018
Wystawiany
- wystawa indywidualna, Muzeum Sztuki w Łodzi, 1975; - wystawa indywidualna, Kulturhuset, Sztokholm, 1975
